Najmasovniji dobrovoljački pokret zabeležen je u Rusiji, među zarobljenicima pripadnicima slovenskih nacija iz zemalja u sastavu Austro-Ugarske. Regrutovani u austrougarsku vojsku, mnogi su bili zarobljeni na frontu u Galiciji, ali je veoma veliki broj i prebegao, posebno Banaćani, o čijoj je tragičnoj sudbini posebno potresno pisao Miloš Crnjanski i „Komentarima Itake“. Bilo je među njima čeha i Slovaka, Srba iz Vojvodine i Slavonije, Mađarske i Italije.
Prvi dobrovoljci se prijavljuju već krajem 1914. godine, ali tek od 1916. dobrovoljački pokret dobija šire razmere. Do kraja 1916. godine prijavilo se u dobrovoljce 41.573 vojnika i 880 oficira. U to vreme su se austrougarski vojnici iz slovenskih zemalja masovno, kad god im se pružila prilika, predavali Rusima ili bili zarobljavani na frontu, posebno u Galiciji i Bukovini.
Međutim, od samog početka, oficira koji nisu bili Srbi širili su otpor među ovim ruskim zarobljenicima, da je ne prijavljuju u dobrovoljce, objašnjavajući da se ne sme pogaziti vojnička zakletva koju su svi oni dali caru Franji. Iza toga je, naravno, bila skrivena njihova želja da i u zarobljeništvu doprinesu „pobedi“ Austro-Ugarske i otežaju ratni položaj Srbije. U suštini, rukovodila ih je averzija prema Srbima i opasnost od stvaranja „Velike Srbije“ u slučaju pobede saveznika, odnosno poraza koalicije Beč-Berlin.
Očigledno samo iz tog razloga, tek formirana Prva srpska divizija dobrovoljaca promeniće ime i biće nazvana Jugoslovenska divizija, uprkos tome što je u njenom sastavu bilo više od 90 odsto Srba.
Iz Italije tek krajem rata
I među bivšim austrougarskim vojnicima, sada ratnim zarobljenicima u Italiji, postojala je želja da se priključe srpskoj vojsci i bore protiv dojučerašnjih saboraca.
Od 50.000 zarobljenih austrougarskih vojnika sa jugoslovenskih teritorija pod austrougarskom vlašću, koliko je bilo u italijanskim zarobljeničkim logorima, oko 6.000 je uputilo molbu italijanskoj vladi i Vrhovnoj komandi italijanske vojske da budu oslobođeni i upućeni kao dobrovoljci na Solunski front. Tek pred sam kraj rata, kada je probijen Solunski front, Italijanska Vrhovna komanda je dozvolila grupi od 315 dobrovoljaca – 235 oficira i 80 vojnika da krenu za Solun.
Prva dobrovoljačka jedinica u Rusiji, jezgro te buduće divizije bio je Srpski dobrovoljački odred, formirana početkom 1916. godine. U odredu su uglavnom bili Srbi, a za komandanta je postavljen pešadijski major Živojin Pejović.
Nakon sporazuma srpske i ruske vlade i odobrenja ruske Vrhovne komande za stvaranje dobrovoljačkih jedinica, srpska vlada odlučuje da formira. 1. srpsku doborovoljačku diviziju. Na insistiranje Nikole Pašića da celokupan komandni sastav divizije čine srpski oficiri – iz baze u Solunu u Rusiju je sa pukovnikom Stevanom Hadžićem na čelu, upućeno 130 vojnih lica: 31 viši oficir, 44 niža oficira, devet obveznika činovničkog reda i 44 pripadnika ostalih službi, uključujući intendantsku i medicinsku.
Ovaj komandni tim se 16. marta u solunskoj luci ukrcao na francuski teretni brod „Vil de Nant“ i preko luka Italije, Francuske, Engleske, Norveške, Švedske i Finske, posle skoro mesec dana putovanja, stigao u Rusiju.
