Kada mi je nedavno šef kulturne asocijacije Jevreja u Minhenu, gospodin Frank, objašnjavao istoriju njegovog naroda u ovoj zemlji, počeo je rečima da “Jevreji u Nemačkoj nisu pali s neba i da ovde žive već jako dugo.” Na sličan način Srbi pokušavaju da svojim nemačkim domaćinima ukažu na činjenice da su i oni bili ti koji su svojim vrednim radom značajno uticali na nemačku privrednu ekspanziju i posleratnu obnovu. Srbi, naročito krajem šezdesetih godina – kada je počeo organizovani masovni dolazak ekonomske emigracije – imaju lavovske zasluge u onome što se u svetu kasnije nazivalo “nemačkim ekonomskim čudom”. Podsetiću samo da je “začetnik“ tog ekonomskog čuda bio američki program obnove porušene Evrope poznat pod imenom “Maršalov plan”. Međutim, najveći deo sredstava iz Plana nisu dobile poražene snage u ratu već članice pobedničke alijanse (Nemačka je dobila manji deo). I pored toga u istoriji nije zabeleženo “francusko” ili “englesko” već samo nemačko ekonomsko čudo koje je bilo uspešno zbog pravilnog kanalisanja dobijenih sredstva u nemačku privredu. Ali, krenimo redom.
Broj Srba koji je stigao u predratnu Nemačku je mali i ne može da se poredi sa tada najznačajnijim stranim ekonomskim faktorom (međuratni gastarbajteri) iz međugraničnog područja (Austrije, ali i Holandije, Rusije i Italije), koji su uglavnom popunjavali prazne kapacitete u resorima industrije i poljoprivrede. Već oko 1910. godine u tadašnjem nemačkom Rajhu našlo se već blizu 1,3 miliona stranaca. Ovaj broj će znatno oscilirati sve do dolaska nacionalsocijalista na vlast. Krajem tridesetih Hitler čitavu ekonomiju preusmerava na pripreme za rat. I pored toga što je “problem”, kako je pogrešno mislio, u manjku radne snage (zbog masovne mobilizacije) pokušavao da reši svojim prvim tzv. “blic” ratovima, ekonomske mogućnosti realno nisu dozvoljavale veći broj radnih mesta za inostrane radnike. Kako je veliki broj Nemaca mobilisan u razne militarističke strukture dovođenje većeg broja radne snage iz inostranstva moglo je znatno oslabiti unutrašnji sigurnosni faktor. Otvorena debata po ovom pitanju iskristalisala je dve mogućnosti: prva je bila masovno upošljavanje nemačkih žena (kao u I sv. ratu), a druga dovođenje radne snage iz porobljenih zemalja. S obzirom da su iskustva prve opcije bila negativna (dovela su do unutarpolitičke destabilizacije i masovnog nezadovoljstva) prednost je data drugoj opciji. Tako je najpre za 300.000 poljskih zarobljenika pronađen angažman u poljoprivrednom sektoru da bi se nacističkom teritorijalnom ekspanzijom uskoro pokrila skoro kompletna industrija. Već u leto 1944. godine u Trećem Rajhu bilo se 7,8 miliona stranih radnika i to: 5,7 miliona civilnih radnika i 2 miliona ratnih zarobljenika. Među njima našlo se i nešto preko 30.000 srpskih ratnih civilnih i vojnih zarobljenika.
Opstali uz pomoć Crkve
Srbi su najpre počeli da se okupljaju oko svojih crkvenih predstavnika koji su pokušavali da organizuju skroman društveni život po izbegličkim i vojnim logorima u Bavarskoj, u kojima se nalazio najveći broj naših ljudi. Naročite teškoće bile su tadašnje ideološke i političke podele. Već u leto 1945 naši ljudi bili su smešteni u više logora za raseljena lica po Minhenu i okolini. Najviše ih je bilo u SS kasarni (Warner-Kaserne) na Frajmanu. Od preko 2.000 ljudi različitih nacionalnosti smeštenih u tom logoru, većina su bili Srbi i Rusi. U logoru je jedno vreme bilo čak 4 pravoslavne crkve-kapele, za koje se ne zna da li su ih osnovali Srbi ili Rusi.
Godine 1946. osnovano je “Versko dobrotvorno starateljstvo srpske pravoslavne parohije Minhen–Frajman”. Njegov predsednik je bio prota Sergije Selivanovski. Iste godine sazvan je zbor Srba kome su prisustvovali sveštenici, kulturno-prosvetni i javni radnici sa američke okupacione zone. Tako je osnovana “Srpska pravoslavna zajednica za Nema č ku” koju je 12. juna priznao i uključio u svoju eparhiju vladika srpske američko – kanadske Eparhije Dionisije, a što je svojim dopisom br. 28287 priznalo i Bavarsko ministarstvo za obrazovanje i veru.
Početkom 50-ih u manjem broju, a sredinom tih godina uveliko su počeli da stižu novi emigranti iz tadašnje Jugoslavije. Od 1954. počinje da pristiže izvestan broj članova familija ranijih emigranata: deca, majke i supruge, kojima su jugoslovenske vlasti od 1954. godine počele sporadično da odobravaju izlazak iz zemlje na osnovu “spajanja porodica”, a u mnogo većem broju su u Nemačku pristizali oni koji su iz zemlje ilegalno bežali preko granice zbog neslaganja sa tadašnjim komunističkim režimom. Za ove potonje i sve ostale političke izbeglice iz Istočne Evrope je 1951. otvoren centralni sabirni logor Valka kod Nirnberga. Najangažovaniji po pitanju pomoći srpskim emigrantima bio je prota Aleksa Todorović koji je 30.07.50. preuzeo dužnost sveštenika minhenske parohije.
“Otvaranje Jugoslavije” i novi priliv emigranta
Već početkom 60-ih godina iz zemlje u sve većem broju počinje da pristiže tzv. grupacija ekonomskih emigranata. Uz njihovu pomoć nemačka ekonomija i industrija, vremenom, postaće najjača u Evropi.
Međutim, ovom talasu prethodile su Titove “privredne reforme” sredinom šezdesetih kada je tadašnje komunističko vođstvo veliko narodno nezadovoljstvo pokušalo da kanališe određenim popuštanjima među kojima se ističe pokušaj smanjenja velikog broja nezaposlenih. Tadašnja sreća bila je da je Nemačka uveliko započela svoju ekonomsku ekspanziju što je komunističkom režimu došlo kao spas. Odmah je ukinuta politika hladnoratovske konfrontacije sa Nemačkom te je, nakon prekida odnosa 1957. začeta nova saradnja uspostavljanjem diplomatskih misija 1968. godine. Tako se komunistički režim iznutra oslobodio dobrim delom unutrašnjeg pritiska smanjivši broj nezaposlenih izdavanjem pasoša svojim građanima, a što je u spoljnoj politici kapitalisano kao početak ozbiljnih reformi jednog komunističkog režima potpunim otvaranjem svoje zemlje.
Taj talas ekonomske emigracije naših radnika iz tadašnje SFRJ i dolazak u Nemačku, u najvećem je povukao upravo Srbe. Novi migracioni talas predstavljao je novi problem i za SPC. Zbog toga je pismo, koje je Svešteničko bratstvo zapadnoevropske Eparhije uputilo 1977. godine vladici Lavrentiju, aktuelno i danas: “U potragu za povoljnijim uslovima života nisu otišli oni odani Crkvi, već drugi, praktičniji. Uspostavljanje kontakata sa svima takvima koji se ni za Crkvu ni za sveštenike nisu mnogo interesovali teklo je, i teče, veoma sporo i uz podosta teškoća… Negde polovina, a negde dve trećine onih koji učestvuju u crkvenom životu su prvi put kao odrasli zadobijeni za Crkvu. Krštavaju se majka, otac i dete zajedno. Venčavaju se oni koji su već godinama u braku… Neophodno je osnivati crkvene centre.”
Dijaspora u Nemačkoj tokom devedesetih
Sa raspadom SFRJ srpska dijaspora našla se u totalnom procepu. Početak 90-ih i začeci političkog pluralizma nisu doneli boljitak i političku stabilizaciju u otadžbini već još jače nacionalne podele a nešto kasnije i građanski i bratoubilački rat. Svi ti događaji ostavili su dubokog psihološkog i emocionalnog traga i na brojnu jugoslovensku dijasporu. “Osvešćivanje“ svoje dijaspore u (veliko)nacionalnom smislu započeli su pojedini politički nacionalisti koji su u svojim brojnim turnejama na kriminalan način zloupotrebljavali patriotizam i emotivni naboj svojih sunarodnika u rasejanju. Sa početkom rata nastale podele bile su finalizovane međusobnim otimanjem o prostorije brojnih klubova po Nemačkoj koji su sada bili nacionalno određeni. U antisrpsku kampanju uklopile su se i hrvatska, muslimanska i albanska dijaspora. Kao primer, navedimo slučaj u Minhenu u kome su Hrvati tražili ukidanje imena za jednu od najvažnijih ulica, Beogradsku (Belgrad Strasse) u Vukovarsku, što gradski oci nisu prihvatili jer su hteli da ostanu van svih nacionalnih sukoba svojih sugrađana.
Uvođenje ekonomskih sankcija novoosnovanoj SRJ imalo je posledica i prema brojnoj srpskoj etničkoj zajednici u SR Nemačkoj ali i drugde. Taj tada uspostavljeni “vakuum” i danas utiče na problem slabe državne i nacionalne identifikacije među Srbima u Nemačkoj. Oni su kao Maticu dobili međunarodno nepriznatu državu koja je više bila fiktivnog karatera i koja, kao takva, nije mogla da štiti njihove interese. Osim toga, vladalo je i veliko nezadovoljstvo zbog tretmana u našim diplomatsko konzularnim predstavništvima (DKP) prema njima. Službenici DKP ponašali su se prema svojim zemljacima kao da se oni (dijaspora) zbog njih nalaze u inostranstvu, a ne obrnuto.
Najveći broj naših klubova i udruženja nalazio se pod potpunom državnom kontrolom, odnosno preko njihovih partijskih i ideoloških poslušnika koji su instalirani na mesta predsednika, sekretara, koordinator itd. tih društvenih institucija. Društvene i kulturne aktivnosti su, polako, odumirale usled rasipanja i ono malo članstva ili gubitka klupskih prostorija usled novčane nestašice. Međutim, propaganda u otadžbinskim medijima učinila je svoje: preostalo članstvo zbija svoje redove oko humanitarnih aktivnosti koje se sve više vezuju za crkvu u nadi ponovnog zadobijanja starog uticaja. Mediji u zemlji sa sve većim zanimanjem počinju da prate napore jedne manjine svojih zemljaka u rasejanju u pogledu sakupljanja i dopremanja humanitarne pomoći. Sredinom 90-ih SRJ se nalazi u ekonomskom kolapsu (inflacija iznosi preko 200.000% na mesečnom nivou) i nije čudo da su oči režima budno uprte u dijasporu od koje je u zemlju stizao najveći devizni priliv. Ratovi su se ređali jedan za drugim, a sa njima je i početni patriotski i nacionalni humanitarni entuzijazam sve više gubio na intenzitetu koji će sa završetkom rata u BiH (nakon 1995) biti prilično otupljen.
Pokušaj društvene mobilizacije
Kraj 90-ih među srpskom dijasporom u Nemačkoj donosi novo nacionalno buđenje. Nešto preko klubova u saradnji sa DKP, a nešto putem satelitskog TV kanala RTS-a, deo Srba započinje svoju reorganizaciju, a glavne aktivnosti postaju organizacija demonstracija širom Nemačke protiv sve češće najavljivanog Nato udara na Srbiju. Kada je Nato agresija 1999. postala stvarnost, dijaspora zbija svoje redove. Mislim da se među srpskom dijasporom u Nemačkoj, kao u tih 80 dana rata, do danas još nikada na delu nije pokazalo takvo zajedništvo i pokušaj da se političke i ideološke podele bace u drugi plan, iza brige o državi i svojim sunarodnicima u otadžbini sa kojima se u potpunosti saosećalo. Pokazalo se da je crkva ovde ponovo odigrala presudnu ulogu. Ona je bila ta koja je prva organizovala koordinaciju sakupljanja humanitarne pomoći dok su DKP dobile zadatak da od brojne dijaspore po Nemačkoj započnu sa sakupljanjem novčanih priloga za, u najvećem, vojne potrebe države. Režimska propagandna mašina pokušala je da animira svoju brojnu dijasporu na “hrabriji” nastup u državama u kojima je ona bila najmasovnije zastupljena. Jedna od propagandnih karika bili su i stalni izveštaji na satelitskom kanalu RTS-a o demonstracijama širom sveta. Najavljivani su datumi novih protestnih akcija ali čak i tako na ulice svetskih velegrada izlazilo je jedva, u najboljem slučaju, nekoliko hiljada naših ljudi. Naravno, izveštaji su “frizirani” i idealizovani pa su uvek i u zemlji prikazivane višestruko uvećane brojke protestnih učesnika. Više je razloga sve slabijem odzivu za ličnim učešćem na pomenutim protestnim okupljanjima (putem manipulacije tv prikazivanja uglavnom krupnih kadrova). Najveći je upravo taj što su pojedini protestni koordinatori počeli sa političkim zloupotrebama od čega je, sve više, uglavnom mlađa populacija htela da se distancira. Da je državno rukovodstvo u to vreme u prvi plan na demonstracijama širom Nemačke primarno isticalo ugroženost države i nacije a ne portretisanje tadašnjih političara na vlasti sve ove akcije, zasigurno, imale bi mnogo veći efekat. Osim toga i te i takve demonstracije ostajale su u nemačkim medijima u senci ili su bivale korištene u antisrpskoj propagandi u formi kratkih vesti kako je, recimo, “toga i toga dana na tom i tom mestu manja grupa Miloševićevih simpatizera demonstrirala „protiv bombardovanja Srbije…“
Odmah nakon završetka sukoba zbog Kosova i Metohije stvari su vraćene u prvobitno stanje: Srbi u Nemačkoj podeljeni su kao nikad na one koji podržavaju režim S. Miloševića i simpatizere opozicije, čija je brojnost povećana sa nekoliko hiljada novih političkih azilanata. Miloševićev režim pokušava da učvrsti svoje pozicije i među Srbima u Nemačkoj uspostavljanjem takozvanih Saveta dijaspore u svim nemačkim pokrajinama, u kojima, naravno, pod budnim okom DKP rukovode režimske osobe. Radi se o starim “dobrim” poslušnicima koji već decenijama vode glavnu reč u društveno-kulturnom životu zajednice svih naših klubova i udruženja.
U samoj zemlji, pred septembarske izbore 2000. režim tvrdi da najveći broj naših građana u dijaspori podržava upravo njih, dok opozicija (DOS) tvrdi suprotno. To bi se moglo lako proveriti da su naši ljudi iz rasejanja dobili mogućnost da učestvuju na izborima i u svojim DKP. Međutim, to ni tadašnji, a ni kasniji DOS-ovski režim dve godine kasnije nije smeo da organizuje. Oba su potezala slab “argument” da tako nešto nije izvodljivo iz “tehničkih razloga”. Istovremeno su službenici mogli da daju svoj glas upravo na svojim radnim mestima po DKP što u potpunosti demantuje “tehničke nemogućnosti”.
Diplomatski promašaji ili ko su sve “naši reprezentanti” u Nemačkoj
Sa padom Miloševića porasla je i nada da će otadžbina sa novim demokratskim vođstvom više voditi računa o svojoj dijaspori, među kojima je upravo najbrojnija kolonija naših ljudi u Nemačkoj. Tu nadu podgrejavalo je započeto čišćenje u diplomatiji i smena konzula, a očekivalo se i uspostavljanje ponovnog diplomatskog odnosa dve zemlje na ambasadorskom nivou. Srbi iz Nemačke s razlogom su očekivali da se na konzulska i upražnjeno ambasadorsko mesto postave najsposobniji jer je Nemačka uvek bila i ostaće najvažniji spoljnotrgovinski partner za Srbiju i Crnu Goru. Poslednje godine su, međutim, pokazale i dokazale da su ova očekivanja i nada potpuno iznevereni.
Tako će naš bivši ambasador u SR Nemačkoj (Milovan Božinović), prilikom jednog susreta sa našim poslovnim ljudima iz Bavarske, u Minhenu izjaviti da “nama nisu potrebne nikakve nove ideje jer da još nismo realizovali ni stare” (!?) kada mu je jedan od prisutnih dao predlog za efikasniji način nastupanja naše zemlje na ovom tržištu.
Pojedini konzuli , iz vremena starog režima, koji su isti branili svojim vatrenim nastupima na zvaničnim prijemima i u našim medijima za dijasporu, još neko vreme mogli su da ostanu na svojim pozicijama dok nisu opozvani. U to kratko vreme demonstrirali su neverovatnu metamorfozu od ljubitelja Miloševića do vatrenih zagovornika DOS-a (bivši generalni konzul iz Štutgarta, Perović).
Bivši generalni konzul iz Frankfurta/M, Dragan Vukšić, od strane nemačkog novinara Jirgena Elzesera (jednog od bivših urednika časopisa “Konkret” i saradnika Suddojče Cajtunga) optužen je za učešće u špijunaži u “paketu” sa generalom Perišićem, te za veleizdaju sopstvene zemlje. Prema tvrdnji Elzesera, glavni kreator propagandnog plana “Potkovica”, koji je trebalo da posluži kao vrhunski dokaz da je Milošević još pre rata planirao masovni pokolj i proterivanje albanskog življa sa Kosova i Metohije, bio je Rudolf Šarping. Taj navodni plan “Potkovica”, sa kojim se mahalo po svetu, nikada do danas nije niti uvršten u dokazni materijal tužilaštva u Den Hagu. Elzeser kaže da je u Nemačkom parlamentu u proleće 2000. zbog “Potkovice” došlo do žučne debate: “U toj situaciji pojavljuje se Vukšić kao anđeo spasilac nemačke vlade: U predavanju koje je održao u Austrijskoj vojnoj akademiji od 17. do 19. marta 2000. u mestu Reichenau, on je tvrdio da je “Milošević dao naredbu za izvođenje operacija po planu Potkovica”, posle smene Perišića sa mesta načelnika Generalštaba krajem 1998, “novom vojnom rukovodstvu koje je verovatno obećalo sjajan i brz uspeh Plana”. Elzeser kaže u jednom svom tekstu: “U svakom slučaju je za čuđenje da je Šrederova vlada, nakon promene vlasti u Beogradu, odobrila akreditaciju ovoga gospodina, pošto je već, pre toga, Švajcarska zbog njegove “neobične prošlosti”, odbila da ga akredituje kao ambasadora u Bernu. Drugačije rečeno, Švajcarci tretiraju Vukšića kao nepoželjnog špijuna, a Nemci ga prihvataju sa rukoljubom.”U svakom slu čaju, dotični je još dugo nakon toga bio na konzulskoj poziciji mada su pojedini izvori u zemlji tvrdili da će Vukšić biti opozvan i uhapšen još na samoj granici pri povratku, ako bi se uopšte nakon svega i vratio, zbog navodne umešanosti i u aferu Perišić.
Prva i najznačajnija karakteristika “savremene” diplomatije Srbije nakon političke smene Miloševića bio je nepotizam koji je započeo Ministar inostranih poslova Svilanović, a koji je nasledio i “značajno unapredio” lider SPO, Vuk Drašković. Tako su se, za krako vreme, među ambasadorima i konzulima širom sveta našli podobni sinovi i kćeri, kumovi i rođaci koji, najčešće, misu imali pojma o zemlji u kojoj su vršili ovako odgovornu službu, niti su znali makar reč jezika domaćina.
O “radu” prve ekipe novouspostavljenog Ministarstva za dijasporu, u kome su dominirali članovi partije SPO, na nivou dijaspore, ali i u otadžbini rečeno je već mnogo toga, sa dominirajućim negativnim konotacijama. Dijaspora je ovo “svoje” ministarstvo od milja zvala “globtroterskim”. “Najznačajniji rezultat rada” ovog ministarstva bio je obilazak mnogih atraktivnih svetskih destinacija. Sveukupni učinak rada ovog ministarstva – koje je domaćoj javnosti iskrene inicijative naših udruženja iz dijaspore prezentiralo kao svoje – bio je ravan nuli. Takođe u medijima bombastično nagoveštavani “popis građana u rasejanju” nikada nije počeo sa realizacijom. Na totalno diletantski način jednostrano je pristupljeno radu na nacrtu o olakšavanju dobijanja srpskog državljanstva strancima bez ikakvih pravila i kriterijuma, koji se inače obavezno praktikuju u svim normalnim državama u svetu. Aleksandar čotrić, generalni sekretar tadašnjeg Ministarstva za dijasporu koje je vodio dr Vojislav Vukčević, u Nemačkoj biva uhvaćen na delu kod naduvavanja računa prilikom jedne od poseta dijaspori kako bi dodatno uvećao svoje dnevnice, itd. itd.
Multiplikacija problema
Aktuelna DKP, kao i do čuvenog 5. oktobra, pored apatičnosti boluju i od nedostatka mašte i kreativnosti u prilazu nemačkom javnom mnjenju. Ne postoje niti klasične pres službe koje bi mogle da se uklope u modernu komunikaciju sa javnošću zemlje domaćina, nema pi-ar i lobističkih aktivnosti. Ništa se ne čini na popravljanju očajnog imidža Srbije, niti po pitanju angažmana naših ljudi koji su dobro pozicionirani u nemačkoj ekonomiji i raspolažu sa sjajnim kontaktima, ne samo na privrednim, već i na političkim nivoima. U hrvatskim DKP, na primer, takve osobe imaju savetodavni karakter. Naša dijaspora, ne samo u Nemačkoj, nezadovoljna je i ogromnim cenama u svojim DKP kada je u pitanju vađenje novih putnih isprava (oko 180 evra), raznih taksi (između 50-100 evra za udaranje jednog pečata) ali i ne tako retkom nekulturnom i neljubaznom ponašanju službenog osoblja, suvišnoj birokratizaciji itd.
Na sve ovo dolazi kontinuitet u koketiranju novih vlastodržaca sa starim kadrovicima, odnosno ljudima za sve režime. Zato nije ni čudo što najveći broj naših ljudi uopšte nema veze sa bilo kakvim društvenim ili kulturnim aktivnostima po još preostalim klubovima i udruženjima u Nemačkoj. Naprotiv, oni ih se u najvećem klone. Tek povremeno u našim medijima za dijasporu izađe poneki tekst o skandalima vezanim za “provereni kadar” kao što su bili oni u Štutgartu (međusobno javno optuživanje za zloupotrebe tamošnjih aktivista) ili u Minhenu. U fokusu je tek ponekad upravo “stara garda” na koju se DKP oslanjaju već decenijama. I zato ne treba da čudi što se na kašičicu objavljuju skandali (Minhen) u kome je uzdanica starog i novog režima novčana sredstva iz humanitarnog fonda, namenjenog najugroženijima u otadžbini, u stvari, doturao članovima svoje porodice. Ili kada su lekovi koji su u ratno vreme sakupljani kao humanitarna pomoć završavali na adresama privatnih apoteka po Srbiji i Republici Srpskoj. Iz svih gore navedenih razloga, ali najviše usled gubitka svakog poverenja u institucije matice, manje od 2% naših ljudi u Nemačkoj uopšte se društveno angažuje po klubovima i udruženjima.
Samo su još Srbi gastarbajteri
Broj osoba koje su 1999. godine bile u posedu putne isprave SRJ i koje su imale zvaničnu dozvolu boravka u SR Nemačkoj iznosio je 737.200. Već 2000. njihov broj je pao na 662.500 da bi 2001. godine iznosio 627.500. Od ovog broja, prema podacima savezne policije, oko 150.000 putnih isprava pripada Albancima sa Kosova i Metohije, koji i danas preko dobro uhodanih kanala dobijaju srpska dokumenta koja im obezbeđuju boravak u zemljama zapadne hemisfere širom sveta.
Nekoliko je razloga konstantnom padu broja naših ljudi u SR Nemačkoj. Najjači od njih je problem sve brže asimilacije mlađih generacija. Nemačke vlasti (i Savezni zavod za statistiku iz Visbadena) tvrde da svake godine oko 12.000 Srba uzima nemačko državljanstvo i tako ostane bez svog maternjeg (Nemci ne dozvoljavaju posedovanje duplog državljanstva). Zašto je to tako? Zašto među srpskim roditeljima nema niti trunke interesovanja da svoju decu šalju na dopunsku nastavu iz srpskog jezika? Ova i još mnoga druga pitanja treba da se postave odgovornim vlastodršcima u Beogradu.
Naši ljudi u Nemačkoj, a i drugde, ne treba da gaje iluzije da će se državni tretman prema njima promeniti u dogledno vreme. Ne treba da se nadaju da će i naša zemlja, poput mnogih drugih, dobiti takvo ministarstvo za dijasporu u kome će sedeti i naši ljudi iz dijaspore koji su vrlo dobro upoznati sa najvećim problemima svojih zemljaka u raseljeništvu koje će, jedan po jedan, zajednički rešavati, a ne partijske birokrate koje su u radu ove institucije postavile totalno pogrešne prioritete i koji se u dijaspori još uvek oslanjaju na zaslužne kadrove iz Brozovog vremena. Ili da će dijaspora svoja prava moći da brani u parlamentu Matice ili da će bar, kao u Italiji, otadžbina imati jedan dan u godini (“dan dijaspore”) koji će biti posvećen njenim brojnim zemljacima po inostranstvu koji je nikada nisu ostavili na cedilu i koji godišnje, bez ikakvih uslovljanja, u zemlju upumpaju oko 5 milijardi evra (veći deo ovih novčanih sredstava donosi se direktno ili se šalje neoficijelnim putem).
Svaka zemlja koja iole drži do sebe brine o tome da njena tradicija i kulturna dostignuća na pravi i reprezentativan način budu prezentovani van njenih granica, i to preko ljudi koji imaju svest o zajedničkom dobru, a ne ličnim koristima. Brojna dijaspora je tu, kao i uvek, da ostane spona u povezivanju i saradnji sa drugim državama na svim nivoima. Nažalost, svest o takvoj važnoj potrebi u našoj Matici za sada ne postoji. Mi, Srbi iz Nemačke, i dalje za naše zvaničnike i zemljake u otadžbini ostajemo “gastarbajteri”. A Nemci su ovaj suvišni termin već odavno izbacili iz upotrebe. Nas već godinama čak i u jednoj Nemačkoj sa punim poštovanjem nazivaju srpskim ili stranim „sugrađanima“, a ne „gostujućim radnicima“.
