Srpska pozorisna grupa „Milos Crnjanski“ iz Otave osnovana je 1996. godine. Za sada je jedina umetnicka druzina te vrste u severnoamerickoj, a verovatno i celoj srpskoj dijaspori. Danas, nakon sest godina postojanja, Grupa ima ansambl od dvadesetak clanova. Cine ga talentovani glumci, sviraci i pevaci iz nekoliko amaterskih pozorista bivse Jugoslavije (Beograd, Sarajevo, Nis, Skoplje, Bugojno, Livno, Benkovac).
Grupu vode i predstave pripremaju profesionalci: Dimitrije Stanisic, pozorisni reditelj i Dragomir Vukosavljevic, profesor knjizevnosti i srpskog jezika. Pitanja scenskog dekora resava Ratko Dursun, akademski slikar. Od osnivanja do sada Grupa je izvela deset premijera razlicitog umetnicko-scenskog sadrzaja. Sve teme birane su iz duhovnog korpusa srpske kulturne bastine:
„Rastko Nemanjic – Sveti Sava“, „Knezeva vecera“, „Ojebsova sudanija i Cirino kandilo“, „Slovo rodu“, „Banovic Strahinja“, „Bila jednom ruza jedna“, „Do poslednjeg grosa“ …
Afirmisuci univerzalne i nacionalne istine iz srpske kulture Grupa je nastupala u iseljenickim zajednicama u Otavi, Montrealu, Serbruku, Miltonu, Hamiltonu, Vaterlou i Torontu. Zbog kreativnog nacina artikulisanja umetnickih istina koje doprinose ocuvanju srpskog nacionalnog bica, pozorisnoj grupi „Milos Crnjanski“ upucene su brojne pohvale i priznanja.
Grupa ima amaterski i neprofitni status i njeno postojanje rezultat je ljubavi i samoodricanja clanova. O dosadasnjem radu i aktuelnoj predstavi „Do poslednjeg grosa“, koju ova Grupa izvodi 3. i 4. avgusta u Torontu i Kicineru, razgovaramo sa njenim osnivacem Dragomirom Vukosavljevicem Vukom (na slici).
Kada i kako je otpocela realizacija ideje o osnivanju pozorisne grupe?
„Dosavsi u Otavu 1995. godine, umjesto da trazim posao, trazio sam pribjeziste za dusu. Nasao sam ga u knjigama koje sam donio sa sobom i u ideji da pokusam zaorati neku svoju malu brazdu na kulturno-prosvetnoj ledini ovdasnje srpske zajednice.
Oslanjajuci se, u pocetku, na sopstveno pregnuce, entuzijazam, volju i talenat, poceo sam oko sebe okupljati mlade, uslovno receno „glumce i glumice“. Nakon nekoliko recitala odlucio sam da pokusam sa mojom, uz knjizevnost, drugom ljubavlju – pozoristem.
Bas na Svetog Savu 1996. u otavskoj srpskoj crkvi „Sveti Stefan“, sa nekoliko mladih pocetnika izveli smo prvu jednocinku „Odlazak Rastka na Svetu Goru – Aton“. Bilo je to prijatno iznenadjenje za prisutni narod. Iste godine u junu, na Vidovdan, sa nesto brojnijom glumackom druzinom, prema sopstvenom scenariju, pripremio sam predstavu „Knezeva vecera“. Bio je to mali kulturni sok: Knez Lazar, kneginja Milica, Milos Obilic, Iva Kosancic, Bosko Jugovic, Vuk Brankovic, „oziveli“ su ispred crkvenog ikonostasa. Tako je pocelo: od Svetog Save i cestitog kneza, preko Cirinog kandila do Mihizovog (Borislav Mihailovic) „Banovic Strahinje“ i boemskih anegdota DJure Jaksica u novoj predstavi „Do poslednjeg grosa.“
Koje ste teme scenski obradili i po kom kriterijumu ste ih birali?
„Sve teme su nerazdvojni deo srpskog kulturnog nasledja. Pored navedenih tu su i: „Slovo rodu“, „Smjesne strane iz srpske kafane“, „Nema raja bez rodnoga kraja“, „Kosovska elegija“ i druge. Pri izboru teme, pored nacionalnog predznaka, presudan kriterijum je afirmacija onih sadrzaja koji doprinose oplemenjivanju moralnog u covjeku i ozivotvorenju kreativne individualnosti ljudskog bica. Znaci, estetski i, istovremeno, nacionalnoeticki kriterijum je osnov naseg opredeljenja.“ Kakvo su dosadasnje reakcije publike?
„Cinjenica da smo, za sada, jedina amaterska pozorisna grupa u srpskoj dijaspori na ovom kontinentu, govori sama za sebe.
Trudimo se da budemo suprotnost estradnom, kvazikulturnom provincijalizmu. Ljudi emancipovane i kultivisane estetske svijesti prihvataju nas sa nemalim odusevljenjem i podrskom. Nase predstave uglavnom posjecuju oni ciji duh nije ostao zaparlozen u granicama priprostih balkanskih provincijalizama i novokomponovanih banalnih jadikovki. Na srecu, takvih ljudi ima sve vise medju nasim doseljenicima. U Otavi imamo sjajnu posjetu i divnu publiku koju, zasigurno, nikada necemo iznevjeriti.“
Ko su clanovi dramskog ansambla „Milos Crnjanski“, kakav je njihov strucni profil?
„Jos od 1997. godine u grupu su poceli dolaziti glumci sa scenskim iskustvom: Nemanja Janjatovic (Teatar „Des“ iz Beograda), Rajko Pajcin iz Livna, Zivko Bilic iz Bugojna i drugi. Osim sto sam bio scenarista i reditelj, ja sam takodje i glumio. Kako je vrijeme odmicalo broj zainteresovanih neprekidno je rastao. Novi clanovi (Zeljko Zec, braca Lakic, Aneta Cvjeticanin, Stracimir Cale Rakic i dr.) omogucili su bolji kvalitet predstava.
Medjutim, najvazniji doprinos umjetinickom kvalitetu je dolazak iskusnog reditelja-profesionalca Dimitrija Mite Stanisica.
Nekadasnji diplomac Akademije dramskih umetnosti u Beogradu u poslednjoj klasi profesora Huga Klajna, dugogodisnji reditelj pozorisnih predstava i radio-drama Stanisic dokazuje da je pravo kreativno osvjezenje. Ko danas zeli da po-stane clan nase grupe mora proci izborni test. Znaci, „svakog dana, u svakom pogledu, sve vise napredujemo.“
Vasi utisci sa nastupa van Otave?
„Jos prije cetiri godine, a bio je to tek pocetak naseg uzrastanja, predstavili smo se u srpskim zajednicama u Montrealu, Serbruku, Hamiltonu, Miltonu, Vaterlou u Torontu. Igrali smo komediju „Ojebsova sudanija i Cirino kandilo“ koju sam u to vrijeme napisao i rezirao. Odusevljenje publike nadmasilo je nasa ocekivanja i bilo podstrek za dalja pregnuca. Sada smo toliko uznapredovali da nam pozive za gostovanja upucuju i ljudi koji zive van Kanade.“
Koji projekat smatrate umetnicki najboljim i najatraktivnijim?
„Gledano po dubini emo-cionalne „katarze“ i na osnovu unutarnjih reakcija gledalaca, to je predstava „Banovic Strahinja“. I u Otavi (dva puta) i u Serbruku gledaoci su posle predstave (o)stajali uplakanih ociju. Do suza gledaoca dovodi i nasa nova predstava „Do poslednjeg grosa“, ali su to suze smeha i raspolozenja. U tom smislu, ovu predstavu izdvojio bih kao najatraktivniju. Iskusna mizanscenska ruka reditelja Mite Stanisica i ovdje je dala vrijedan umjetnicki plod.“
Kao pisac scenarija komada „Do poslednjeg grosa“ recite nam o kakvoj predstavi je rec?
„Scenarij za ovu predstavu vise je „pravljen“ nego sto je pisan. Iz arhivski sabrane gradje, iz prica i anegdota o boemskom zivotu rodoljuba, pesnika i slikara DJure Jaksica (1832-1878), kao i iz drugih zapisa o zivotu boemske Skadarlije, odabrao sam i sklopio tekst humoristickog zanra. Rezija i muzicki aranzman djelo je Dimitrija Stanisica, takodje iskusanog ucitelja violine, instrumenta koji svira kao clan „Skadarlijskog orkestra“ tokom predstave u kojoj ucestvuje 15 glumaca, sviraca i pjevaca. Kao i u vecini ranijih predstava scenografiju je uradio Ratko Dursun. Ukratko, rijec je o predstavi koja otapa i razgaljuje srce i dusu u opustenoj kafansko-boemskoj atmosferi ispunjenoj DJurinim seretlucima, Milinom pjesmom i igrom, brojnim saljivim doskocicama, dobrom muzikom zivog orkestra, kao i poezijom utkanom u scensku igru. Sve to ozivotvorava skoro zaboravljenu duhovnu ljepotu roda srpskoga, njegov vispreni smisao za salu i humor.“
Vasa poruka gledaocima predstave „Do poslednjeg grosa“ u Torontu i Kicineru?
„Nikad nije zgodno samog sebe hvaliti. Mi smo amateri po statusu, znaci niko od nas nije placen za ono sto radi, ali smo profesionalci po pristupu i blizu profesionalnom kvalitetu izvedenih predstava. Onaj ko dodje na predstavu „Do poslednjeg grosa“, u to ce se, vjerujem, i sam uvjeriti.“
Buduci pozorisni planovi?
„Poslije predstava u Torontu i Kicineru slijedi ljetna pauza do septembra. Za septembar je u planu gostovanje u Montrealu, a mozda i u Serbruku. Za 5. oktobar vec je zakazana repriza u Otavi. Pozvani smo na gostovanje u Klivlendu (Ohajo), vjerovatno u novembru. U medjuvremenu pripremamo nove tekstove za nove predstave. Najvjerovatnije, prva sljedeca bice dobra komedija iz savremenog zivota.“
Za kraj razgovora licno pitanje sagovorniku: kako zivite u Kanadi?
„Zivim poput pauka, od sopstvenog prediva, od ovo malo unutarnjeg dara sto mi je od Boga ostalo. I od ljubavi prema onome sto je kreativni ljudski duh u umjetnosti stvorio.“
ZAHVALNOST ORGANIZATORIMA
Zelio bih da zahvalim „Novinama“ na objavljenim informacijama i reklamnim sadrzajima o predstavi „Do poslednjeg grosa“, kao i na ovom intervjuu. Zahvalnost upucujemo i gospodinu Majku Milicevicu (747 Travel Agency) iz Toronta i novinaru Voji Madzaru iz Kicinera koji su se svesrdno angazovali da nase gostovanje u ova dva grada bude ostvareno.
Veliko hvala i vlasnicima srpskih radio stanica „Srbija sredom“ (Zoran Tutic) i „Ravna Gora“ (Milenko DJurovic), „Radio Sumadija“ (Boro Dragasevic) Radio Kicineru i svima koji su nam pomogli u distribuciji i prodaji ulaznica, Borisu Kuzmanovic (Serbian cafe).
