U prvoj polovini meseca marta, tačnije 10. marta 1933. godine, na 16 kilometara severozapadno od Minhena, uspostavljen je prvi koncentracioni logoru u nacističkoj Nemačkoj – Dahau.
Vođa SS odreda (Schutzstaffel) i načelnik minhenske policije Hajnrih Himler obelodanio je tog dana da je počeo sa radom prvi od potonjih mnogih nacističkih logora smrti koji su u narednih 12 godina odneli milione života nedužnih ljudi.
Koncentracioni logor u Dahauu bio je smešten na prostoru napuštene fabrike municije, u blizini srednjovekovnog grada Dahau. Upravo je ovaj logor poslužio nacistima kao prototip i model za sve druge logore koji su bili formirani pred početak Drugog svetskog rata, a naročito tokom trajanja najvećeg sukoba u istoriji.
Iza logorskih žica u Dahauu prvobitno su bili zatočeni politički zatvorenici, uglavnom nemački komunisti i socijaldemokrate, da bi protokom vreme bili zatvarani svi koji su pružali otpor nacističkoj ideologiji i politici.
Tokom svog postojanja u logoru je bilo zatočeno više od dve stotine hiljada zatočenika, ubijeno je više od 70 hiljada, a oko 6 hiljada zatočenika bilo je i sa prostora okupirane Kraljevine Jugoslavije, mahom srpske narodnosti.
Od važnijih predratnih i ratnih ličnosti Kraljevine Jugoslavije u Dahau su bili zatočeni patrijarh Gavrilo V, episkop žički Nikolaj, general Vojske Kraljevine Jugoslavije Mihajlo Nedeljković, univerzitetski profesor Vladeta Popović, diplomata i generalni konzul Radovan Šumenković, violinista Vlastimir Pavlović Carevac, španski borac Simo Čučković, istaknuti glumac, reditelj i književnik Stevo Žigon, kao i brojni drugi.
U ranim jutarnjim satima 29. aprila 1945. godine logor je bio oslobođen od strane Sedme američke armije. Tom prilikom američki vojnici zatekli su stravične scene. Stotine leševa u barakama i otvorenim vagonima teretnih vozova, izgladneli zatočenici, traumatizovani ljudi, tifusari…
Zatečene nacističke čuvare i druge zlikovce u logoru američki vojnici su streljali uz naređenje koje je glasilo: „Nema uzimanja zarobljenika”. Taj čin se smatra jedinom odmazdom za Dahau. Muzej žrtava genocida u svojim zbirkama raspolaže nekolikim eksponatima nastalim u Dahauu, kao i modelom središnjeg memorijalnog spomenika čiji je autor bio istaknuti jugoslovenski i evropski vajar Nandor Glid.
Izvor: Muzej žrtava genocida
