Današnji praznik posvecen uspomeni na svetog Nikolu je najrasprostranjenija krsna slava u srpskom narodu. Smatra se da jedna polovina Srba slavi, a druga plovina se kod svecara danas gosti. Ovo je bila i krsna slava dinastije Obrenovic.
Sveti Nikola, arhiepiskop grada Mira Likijskog u Maloj Aziji, spada medu najpoštovanije svetitelje i kod drugih hrišcanskih naroda. Zbog brojnih cudesa koja je ucinio još za ovozemaljskog života arhiepiskop Nikola je smatran svetiteljem.
Roden je u gradu Patri u Likiji, kao jedinac bogatih i uglednih roditelja. Posle smrti roditelja podelio je svo bogatstvo sirotinji, dok je darivao i miraz siromašnim devojkama. Kasnije je postavljen za arhiepiskopa mir-likijskog. Kao arhiepiskop poucavao je narod u veri, obilazio sužnje, otkupljivao robove i puštao ih na slobodu, pomagao bolesnima, tešio ožalošcene, a grešnima ukazivao kako da se poprave.
Po predanju, prvo zabeleženo cudo desilo se na putu svetog Nikole na poklonjenje Hristovom grobu i ostalim svetinjama i mestima kuda je Spasitelj hodio. Putujuci ladom, snade ga sa ostalim hodocasnicima veliko nevreme na moru. Nikola se pomoli Bogu, a talasi i bura utihnuše. Otuda obicaj da se svaki brod u hrišcanskom svetu stavlja pod zaštitu svetog Nikole, simbolicno prisutnog preko ikone, a u lukama se podižu hramovi posveceni ovom svetitelju. Praksa je da u uoci svetog Nikole, oko cetiri sata popodne, svaka lada, ma gde se zatekla, stane i baci sidro, a na dan svetog Nikole, svi ladari se lepo obuku, istaknu zastave na brodu, pucaju iz topova, pomole se svome zaštitniku i ceo dan se caste. Svetom srpskom kralju Stefanu Decanskom sveti Nikola je, po predanju, povratio vid u spržene oci.
Do duboke starosti sveti Nikola je upravljao crkvom. Upokojio se 19. decembra (po novom kalendaru) 343. godine. Svecano je sahranjen u sabornoj crkvi miriklijske mitropolije.
Pred najezdom Turaka, njegove mošti su 22.maja 1087. godine (po starom kalendaru) prenete u grad Bari u Italiji, gde su svecano docekane i položene u crkvu Svetog Jovana Krstitelja.
Sveti Nikola se praznuje dva puta u godini; 19. decembra na dan njegovog upokojenja i 22. maja kad su mu mošti prenete u Bari.
