Međunarodna zajednica, UN i EU, najavljuje početak rešavanja statusa Kosova i Metohije za ovu jesen, a još nije rešena nepoznanica koja traje već gotovo deceniju i po, kada je reč o stvarnom broju stanovnika u južnoj srpskoj pokrajini. Prema kontradiktornim procenama Unmika, albanskih institucija i drugih međunarodnih organizacija, koje sada figuriraju, na Kosovu i Metohiji danas živi između 1.900.000 i 2.200.000 stanovnika, od čega je 88 odsto Albanaca, sedam procenata Srba i pet odsto ostalih etničkih grupa. U opticaju su i podaci da je Albanaca 2.190.339, a Srba 132.640 i da se broj izbeglog, odnosno prognanog srpskog i drugog nealbanskog življa kreće od 85.560 do 244.322 ljudi. Imajući u vidu činjenicu da su ovakvi demografski podaci poražavajući za Srbe, među kosovskim Albancima, čiji je rast populacije u usponu i koji ne odustaju od zahteva za nezavisnošću pokrajine, sve češće se pominje: „čije ovce, onoga i livada.“
Nestalo139 naselja
Za početak albanske demografske dominacije na Kosovu i Metohiji, napominje naš sagovornik, bila je prelomna 1961. godina. Od tada pa do 2001. iz pokrajine je nestalo 61 srpsko i 78 mešovitih naselja, a nastalo je 250 čisto albanskih naseobina. Analizirajući strukturu stanovništva na Kosmetu unazad 74 godine, Cucić navodi da je 1931. pokrajinu naseljavalo 27 odsto Srba i 73 procenta svih ostalih naroda, a isti postotak je bio i 1961. godine. Deceniju kasnije udeo srpskog stanovništva pada na 21 odsto, a ostali se povećavaju na 79 procenata. Broj Srba nastavlja da se smanjuje, pa u 1981. godini iznosi 15 odsto. Deceniju kasnije pada na 11 procenata, da bi 2001. godine na Kosmetu ostalo svega sedam odsto Srba.
Poslednji popis stanovništva, podsećanja radi, na Kosovu i Metohiji, na kojem je učestvovala i albanska populacija, bio je 1981. godine. Tada je ustanovljeno da je broj stanovnika bio 1.584.444, od čega je Srba i Crnogoraca bilo 236.525, Albanaca 1.226.736, a ostale etničke zajednice brojale su 121.180 ljudi.
Šef Unmika Soren Jesen Petersen krajem decembra prošle godine potpisao je Zakon o popisu u južnoj pokrajini, kojim će se, po najavama Unmika, omogućiti prikupljanje geografskih podataka, informacija o demografskoj strukturi stanovništva i njegovim socioekonomskim karakteristikama. Kad će popis biti realizovan niko pouzdano ne zna, ali prema Petersenovom aktu, biće obuhvaćeni, takođe, Srbi prognani i izbegli sa Kosmeta, u čemu će se Unmik oslanjati na saradnju sa srpskom vladom.
Popis stanovnika SFRJ iz 1991. godine kosovski Albanci su bojkotovali i od tada se podaci o njima zasnivaju samo na procenama. Kako se navodi u Statističkom godišnjaku Jugoslavije, u južnoj pokrajini je 1991. godine živelo 1.956.196 stanovnika. Albanaca je, prema tim procenama, bilo 1.596.072, dok je Srba i Crnogoraca popisano 214.190, a pripadnika drugih etničkih grupa 145.559.
Kritično još od 1961. godine
Statistika navodi da je od popisa iz 1931. do onog u 1961. godini procenat porasta albanskog stanovništva neznatno veći od procenta kod srpskog, kao i da je bio uravnotežen tokom tih 30 godina. Posle 1961. godine postotak porasta albanskog stanovništva se rapidno povećava i kreće se u rasponu od u 30 do 50 odsto uvećanja populacije, a najveći rast je bio u razdoblju 1961-1981. godina, kada su Albanci poslednji put učestvovali u popisu stanovništva.
Za vreme vazdušnih udara NATO-a na SRJ 1999. godine i posle rata, sa Kosova je, prema podacima koji su polovinom decembra 2004. saopšteni iz Unmika, izbeglo je 230.000 ljudi, a do sada se vratilo svega 11.000 raseljenih, od toga oko 5.000 Srba. Podaci „Jugoslovenskog spasilačkog tima“, objavljeni maja 2001. godine, kažu da je u pokrajini ostalo da živi 147.000 Srba, Roma, muslimana i drugog nealbanskog stanovništva. Posle prošlogodišnjeg martovskog nasilja albanskih ekstremista i terorista broj interno raseljenih Srba na samoj teritoriji Kosova i Metohije povećao se za još 3.000, na već postojećih 20.000, navodi se u podacima UNHCR-a.
– Najdrastičnije etničko čišćenje srpskog življa, što se piše i u Oebsovoj tabeli iz 2003. godine, počinjeno je na teritorijama opština Kačanik, Mališevo i Suva Reka, u kojima više nema nijednog Srbina, kao i ni u samom gradu Peći. Takođe, u opštinama đakovica, Dečani, Glogovac, Istok, Podujevo, Prizren, Srbica, Štimlje i Uroševac skoro da više ne postoji srpsko stanovništvo – kaže Vladimir Cucić, demograf iz državnog Koordinacionog centra Srbije za Kosovo i Metohiju.
Brojne sedmočlane porodice
Kosovo i Metohija se rasprostire na 10.877 kvadratnih kilometara. Podeljeno je na 30 opština, a glavni grad je Priština. U Evropi koja je demografski veoma stara, stanovništvo na Kosmetu je veoma mlado, oko jedne trećine je ispod 15 godina starosti i više od polovine ispod 25. Prosečna starosna dob žitelja južne pokrajine je između 22 i 23 godine. Domaćinstva se, po navodima Statističkog zavoda Kosova, kod albanske populacije sastoje od sedam i više članova, a kod srpske to su u proseku čertvoročlane porodice.
On napominje da je Misija Oebsa u pokrajini radila procene broja žitelja po svim opštinama, i to za 1998. (godinu dana pre početka rata i vazdušnih udara NATO), kao i u 2003. godini. Prema tim podacima, na Kosmetu je 1998. godine bilo 1.749.235 Albanaca, a Srba 218.200. U međuvremenu, do 2003. godine, broj Albanaca u pokrajini se povećao za 441.107 i iznosio je 2.190.339. Istovremeno broj Srba je smanjen za 75.560, pa ih je, prema procenama Oebsa, 2003. godine bilo 132.640, na Kosovu i Metohiji.
Citirajući izveštaj DŽenifer Cimerman iz Evropske agencije za rekonstrukciju od avgusta 2002. godine, Cucić kaže da je u Prištini do 11. jula 1999. i dolaska misije Kfora i Unmika živelo od 20.775 do 35.000 Srba i Crnogoraca, u više od 8.000 stanova, a da ih je preostalo 259, što predstavlja manje od jedan odsto predratnog broja.
U Prištinu se 2000. i 2001. godine vratilo 26, a iselio 66 Srba, dok se 2002. vratio jedan, a iselilo četvoro Srba.
– Broj raseljenih i izbeglih sa Kosova i Metohije, prema dokumentu o registraciji raseljenih koji su uradili UNHCR i Komesarijat Vlade Srbije 2000. godine je 244.322 lica. Od toga su u Srbiji 209.922 osobe, u Crnoj Gori 29.400, a u Makedoniji 5.000. Među raseljenima sa Kosmeta, koji se nalaze u centralnom delu Srbije, 86.943 je prognanika iz Kosovskog okruga, iz Pećkog 42.521, Prizrenskog 29.930, Kosovsko-mitrovačkog 18.191 i Kosovsko-pomoravskog 32.337 osoba – nabraja Cucić.
