ŽIVEO sam i radio u svetosavskom duhu, trudio sam se da budem dobar Srbin, a ako sam u tome uspeo, zaslužna je i moja porodica koja me u tom pravcu usmeravala i podržavala – kaže nam dr Vojislav Lastić (90), doktor ekonomije i građevinski inženjer, žitelj malenog naselja Čobanac na obodu Budimpešte.
Pročitajte još: Za sebe govorio da je Srbin iz porodice muslimana
Svoj život dr Lastić posvetio je očuvanju identiteta Srba u Mađarskoj i negovanju ljubavi prema matici Srbiji. Rođen je u mađarskom mestu Bata, gde su, pre više od veka, njegovi preci iz sremskog mesta Irig došli u Pečuj. Njegov otac Svetozar, paroh Budimske eparhije, rodom je Irižanin, a majka Natalija je iz mađarskog mesta Lovra, jedinog naselja u Mađarskoj gde su Srbi danas većina. Lastići su svoju decu, među njima i Vojislava, odmalena učili da vole svoje srpsko ime, jezik i pismo.
U srpskoj zajednici u Mađarskoj, koja danas ima između 5.000 i 10.000 duša, dr Vojislav Lastić i njegova porodica imaju veliki ugled. Kako među sunarodnicima, tako i među Mađarima.
– Ne moraš se roditi u Srbiji da bi voleo i nju i svoj srpski rod – objašnjava dr Lastić.
Pročitajte još: Niko nam ne brani da budemo Hrvati
Proslavio je ovih dana 90. rođendan. Krepkog je tela, dobrano očuvane mentalne svežine. Godine i događaje, koje tu i tamo pomeša, ispravi u ovom razgovoru za naš list njegova kćerka Jovanka. Uprkos mnogim priznanjima za svoj rad, među kojima je i Svetosavska nagrada Samouprave Srba u Mađarskoj, Vojislav, nekadašnji pitomac Tekelijanuma, doktor ekonomije i bivši glavni inženjer u jednoj od najvećih projektantskih firmi komunističke Mađarske, preispituje se da li je mogao da učini još više za svoju srpsku zajednicu.
Ovaj čovek izuzetne biografije, smatra da ljubav prema svojim korenima nije sama po sebi dovoljna za opstanak jedne nacionalne zajednice. Veliku ulogu ima i intelektualna elita.
– Smatrao sam svojom obavezom da ja, kao Srbin – intelektualac, pomognem našem narodu u rasejanju da opstane i sačuva svoj identitet u nepovoljnim uslovima, kakvih je u prošlosti bilo u Mađarskoj – veli dr Lastić ostavljajući u amanet mlađim generacijama Srba u Mađarskoj da vole svoj rod i da uče visoke škole. Ali nikako ne smeju da zaborave – porod.
Prota Svetozar, Vojislavov otac, sa suprugom Natalijom i decom
.jpg)
Samo brojnijim potomstvom odupreće se asimilaciji i sačuvati tragove oko 30.000 predaka, koji su 1690. u Velikoj seobi s patrijarhom Arsenijem Trećim Čarnojevićem ovamo pristigli i korene pustili od Sentandreje do Budima, Pešte i Segedina.
Rodoslov porodice Lastić najslikovitije pokazuje kako se samo u tri generacije jedna porodica, zahvaljujući „beloj kugi“, može desetostruko prorediti. Roditelji dr Vojislava Lastića, imali su 11 dece od kojih je dvoje rano preminulo zbog tuberkuloze.
Devetoro njihove dece, među njima i Vojislav, dali su ukupno osmoro potomaka. Dve Vojislavljeve sestre nisu se udavale, a najmlađa sestra se udala sredinom šezdesetih godina, ali nema dece. Suma sumarum – šestorica Svetozarevih i Natalijinih sinova porodili su ukupno osmoro dece, a njihova deca duplo manje – tri kćerke i sina jedinca na čijim plećima sada počiva dično prezime Lastić.
Prebirajući po rodoslovu, Vojislav se vidno sneveselio, pa nam je u pomoć pritekla njegova jedinica Jovanka Lastić, direktorka Srpske gimnazije „Nikola Tesla“. Nije Jovanki sudbina namenila porodicu i potomstvo, ali se, poput svog oca, stričeva i njihove dece, posvetila opstanku i prosperitetu sunarodnika. Prema prvom obrazovanju, stečenom u Beogradu, Jovanka je hirurg – ortoped. Posle 12 godina prakse, 1993, bolnicu je zamenila profesurom.
Vojislav Lastić
.jpg)
Te godine, naime, Srpska gimnazija u Budimpešti okrenula je novu stranicu u svojoj istoriji – odvojila se od hrvatske škole. Zbog nedostatka profesora pretio joj je gubitak licence, pa je Jovanka žrtvovala medicinu zarad opstanka srpske gimnazije, koju danas pohađa više od 400 Srba iz Mađarske, Vojvodine, Šumadije, Republike Srpske i Crne Gore.
Jovanka im već 17 godina predaje biologiju. Omiljena je i kao direktorka i kao predavač. Zahvaljujući njoj, živeće prezime Lastić kroz sećanje mnogobrojnih generacija srpskih gimnazijalaca.
MAĐARI GA VIŠE PUTA ODLIKOVALI
BIO je dr Lastić veoma uspešan i na profesionalnom planu. Kao glavni inženjer u jednoj od najvećih projektantskih firmi komunističke Mađarske, učestvovao je u izgradnji gasovoda u Rusiji i Olimpijskog stadiona u Minhenu. U više navrata mađarska Vlada odlikovala ga je priznanjem za istaknutog građevinara, dobitnik je i Ordena rada trećeg stepena, kao i zlatne i srebrne plakete za inovacije. Sa mesta glavnog stručnog inženjera 1988. godine svečano je ispraćen u penziju.
Vojislav sa porodicom ispred spomenika na Avali
.jpg)
KRAJEM MARTA ČEKAJU VUČIĆA
VOJISLAV i njegova ćerka optimisti su. Veruju da će srpska zajednica opstati u Mađarskoj. Kažu – malobrojni smo, ali smo veoma aktivni. Njihov optimizam podupiru i sve bolji odnosi Srbije i Mađarske. Ovih dana u Budimpešti je boravila predsednica srpske Vlade, a krajem marta očekuje se dolazak predsednika Aleksandra Vučića, koji bi trebalo svečano da otvori renovirani deo Srpske gimnazije u Budimpešti.
