Saradnja Ambasade Ruske Federacije i Udruženja antifašista Vukovara ovih dana donela je i konkretne rezultate. Predstavnici Ruske ambasade redovni su gosti na manifestacijama koje organizuju vukovarski antifašisti i rado se odazivaju na sve njihove pozive, a obnova antifašističkih spomenika u Vukovaru i Borovu naselju je plod razgovora koje su u tim prilikama vodili.
– Mi imamo dugogodišnju saradnju sa ambasadom Ruske Federacije s obzirom da ih pozivamo na naše manifestacije, a jedna od njih koja je dosta posećena i na kojoj oni redovno učestvuju je i obeležavanje prvog pokušaja oslobođenja Vukovara i proboja Sremskog fronta, tzv. Desant na Dunavu. Prilikom našeg zadnjeg susreta prošle godine gde je na obeležavanju 75. godišnjice Desanta na Dunavu bio prisutan i ambasador Ruske Federacije u Hrvatskoj Anvar Azimov razgovarali smo o mogućnosti njihovog učešća u obnovi i sanaciji dva spomenika u Vukovaru i Borovu naselju koji su posvećeni vojnicima Crvene armije poginulim u oslobođenju ovih krajeva od nacista i ustaša – objašnjava predsednik Udruženja antifašista i antifašističkih boraca Vukovara Lazo Đokić.
Spomenik crvenoarmejcima i 5. vojvođanskoj brigadi u parku u Borovu naselju je jedan od prvih spomenika koji je podignut na prostoru Jugoslavije nakon Drugog svetskog rata. Tokom poslednjeg rata doživeo je manja oštećenja, a nakon toga je dodatno devastiran grafitima.
– Pošto je to bio i spomenik i spomen-kosturnica koja je šezdesetih godina prošlog veka izmeštena u spomen-kosturnicu kod bolnice u kojoj se danas nalaze posmrtni ostaci žrtava Dudika i poginulih crvenoarmejaca i boraca 5. vojvođanske brigade oni su prihvatili da i taj noviji spomenik u Vukovaru takođe obnove. Sa svoje strane mi smo od Grada i Konzervatorskog zavoda obezbedili potrebne dozvole, a Konzervatorski zavod je potom odredio izvođača radova pa su između 22. i 25. juna ovi spomenici obnovljeni i sada su u savršenom stanju – kaže Đokić.
Nakon izvršene sanacije Ambasadi Rusije vukovarski antifašisti poslali su fotografije spomenika čime su ih obavestili o završetku radova. Veruju da su u Ambasadi zadovoljni učinjenim s obzirom da nije bilo nikakvih primedbi.
Ovde je važno reći da je prilaz spomeniku u Borovu naselju obrastao u živicu i travu tako da se spomenik iz pravca Radničkog doma jedva i vidi. Ovo začuđuje s obzirom da je ceo ostatak parka pokošen i održavan. Zbog čega je tako možemo samo da nagađamo.
Ima još posla, ali obnova Dudika je prioritet
Na području grada postoji još spomenika koji su oštećeni i koji više nisu na mestima na kojima su ranije stajali. Pre poslednjeg rata centar grada krasio je spomenik palim borcima i žrtvama fašizma. Danas je ovaj spomenik odložen na stovarište vukovarskog Komunalca i znatno je oštećen granatama. Savez antifašista i antifašističkih boraca zalaže se da i taj spomenik bude rekonstruisan.
– Mi radimo na tome, ali moramo to činiti korak po korak s obzirom da smo sada u velikom poslu oko Spomen-parka Dudik. Zbog toga je problem oko spomenika palim borcima i žtrtvama fašizma malo gurnut u stranu. Otvaranjem i tog pitanja bojim se da bismo ušli u problem i sa rukovodstvom Grada i mislim da ćemo sačekati da najpre rešimo obnovu Dudika. Tu su dva pitanja koja traže odgovore. Prvo, ne znamo koliko bi sanacija tog spomenika koštala i da li je moguća, a drugo pitanje je gde bi ga smestili nakon što ga obnovimo. Sigurno ne možemo očekivati da on bude vraćen na prostor na kom je originalno bio postavljen i morali bi da predložimo nekoliko lokacija koje bi bile prikladne za jedan takav spomenik.
Spomenik palim borcima i žrtvama fašizma otkriven je 12. aprila 1955. godine u čast desete godišnjice oslobođenja Vukovara. Postavljen je na nekadašnjem Trgu Republike (danas Trg Franje Tuđmana) u samom centru grada preko puta Radničkog doma. Delo je istaknutog hrvatskog kipara Želimira Janeša (1916-1996) koji je pored ovoga uradio i čitav niz drugih antifašističkih spomenika poput onih u Novom Vinodolu (1951), Gomirju (1952), Zagrebu (1966), Hrvatskoj Kostajnici (1981) i na kraju i u šumi Brezovici kraj Siska u kojoj je 1981. godine podigao betonski spomenik „Debeli brijest“ u čast Prvom partizanskom odredu.
Želimir Janeš diplomirao je na Akademiji likovnih umetnosti u Zagrebu 1941. u klasi Frane Kršinića. Usavršavao se kod Ivana Meštrovića i Antuna Augustinčića. Od 1956. bio je nastavnik u Školi primenjene umetnosti u Zagrebu, a od 1961. do 1987. godine radio je kao profesor kiparstva na Akademiji. Bio je član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti od 1977. godine do smrti.
The post Antifašistički spomenici ponovo sijaju appeared first on srbi hr.
