Dvojezične table sa imenima naselja, na ulazima i izlazima iz mesta u kojima živi najmanje trećina stanovnika pripadnika određene nacionalne manjine, garantuje Ustavni zakon o pravima nacionalnih manjina kao i Zakon o upotrebi jezika i pisma nacionalnih manjina Republike Hrvatske.
Brojna mesta u kojima žive pripadnici mađarske zajednice odavno imaju ovakve žute table na ulazima i izlazima na kojima ispod hrvatskog jezika stoji još jedna tabla sa imenom odredišta na mađarskom jeziku, a Istarska županija je dvojezična na celom svom teritoriju pa su sva mesta ispisana i na hrvatskom i na italijanskom jeziku bez obzira na to živi li u određenom mestu trećina Italijana ili ne.
Uz primere dobre prakse, tu su i primeri one loše, a oni se najviše odnose na mesta naseljena pripadnicima srpske zajednice gde bi uz table na latiničnom trebalo da budu postavljene i one na ćiriličnom pismu, a takvih mesta je u Hrvatskoj puno. Osim Donjeg Lapca, gde je ovakva tabla postavljena 2015. godine, ni jedno drugo mesto u kojem Srbi čine najmanje trećinu stanovništva nema tablu sa imenom mesta na ćirilici.
Zajedničko veće opština se još 2010. godine obratilo Ministarstvu pomorstva, saobraćaja i infrastrukture sa molbom za preduzimanje mera kako bi se na ulazima mesta u sedam opština sa srpskom većinom na istoku države postavile ovakve table, a isto ministarstvo odgovorilo kako je za takvo nešto potrebno izraditi saobraćajni elaborat u skladu sa zakonom te dobiti punomoć Hrvatskih cesta i županijskih uprava za ceste. ZVO se nakon toga obraćao i Hrvatskim cestama i upravama za ceste Vukovarsko-sremske i Osječko-baranjske županije, međutim stvari se nikada nisu pomerile sa mrtve tačke.
U slučaj uključena i pučka pravobraniteljka
Od avgusta 2017. u rešavanju situacije je uključena i kancelarija pučke pravobraniteljke koju je ZVO izvestio o ovom problemu, a koja je zatražila objašnjenja od Hrvatskih cesta, od dve županijske uprave za ceste, kao i od nadležnog ministarstva. Iz Uprave za ceste Osječko-baranjske županije odgovoreno je kako im nije poznato koju vrstu ćiriličnog fonta treba upotrebljavati, iako već postoji primer takve table u Donjem Lapcu.
Uprava za ceste Vukovarsko-sremske županije odgovorila je kako u svom arhivu nema zahtev ZVO-a iz 2012. godine, a kako su dodatna tumačenja po ovom pitanju zatražili od Ministarstva saobraćaja. Iz ove Uprave tvrdili su čak tokom 2018. godine da ZVO traži dvojezično napisane sve saobraćajne znakove i znakove signalizacije na što nema pravo. ZVO je brzo odgovorilo da je sasvim jasno da u svom zahtevu ne traži da npr. znak STOP bude na ćirilici, nego isključivo toponimi u mestima za koje su ispunjene sve zakonske i podzakonske pretpostavke.
Hrvatske ceste odgovorile su hrvatskoj zaštitnici prava građana da su spremne da učestvuju u izradi saobraćajnog elaborata koji bi uz državne puteve obuhvatio i one županijske na području opština Erdut, Negoslavci, Trpinja, Markušica, Borovo, Šodolovci i Jagodnjak.
– Ministarstvo mora, saobraćaja i infrastrukture, Hrvatske ceste, Upravu za ceste Vukovarsko-sremske županije, Upravu za ceste Osječko-baranjske županije, kao i Zajedničko veće opština Vukovar pozivamo da međusobno sarađuju kako bi se, u skladu sa zajamčenim pravima pripadnika nacionalnih manjina, u opštinama sa značajnim udelom pripadnika srpske nacionalne manjine u čijim su statutima predviđena postavljanja znakova s ispisanim nazivima naseljenih mesta i na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu, ovakvi znakovi napokon i postavili, kako je to učinjeno širom Republike Hrvatske u naseljima u kojima u značajnom broju žive pripadnici češke, mađarske i italijanske nacionalne manjine. Kancelarija pučke pravobraniteljke će nastaviti pratiti rešavanje zahteva ZVO-a za postavljanjem dvojezičnih znakova s imenima naseljenih mesta u ovim opštinama do njihova postavljanja – stoji u dopisu koji potpisuje zamenica zaštitnice prava građana Tena Šimonović Ejnvalter.
Kontradiktorne Hrvatske ceste
U Zajedničkom veću opština ovim pitanjem bavi se predsednik Odbora za ljudska prava Jovan Vlaović, a na adresu ove institucije stigao je sredinom marta ove godine najnoviji odgovor Hrvatskih cesta. Iako su iz Hrvatskih cesta ranije odgovorili kancelariji pučke pravobraniteljke kako su spremni učestvovati u izradi elaborata, ZVO-u su iz ove institucije odgovorili da gotov saobraćajni elaborat dostave nadležnom ministarstvu.
– U prepiskama sa svim tim institucijama susretali smo se sa svakakvom argumentacijom, od toga da nemamo pravo na te table, da Statuti opština nisu usklađeni sa zakonima i pravilnicima pa sve do toga da Statuti nisu javno dostupni. Kako smo te argumente redom pobijali, komunikacija sa upravama za ceste ove dve županije je utihnula. Postoji dosta kontradiktornosti i nejasnoća u celom tom procesu i mi trenutno nismo sigurni u čijoj je nadležnosti izrada tog elaborata – kaže Jovan Vlaović.
ZVO se po dobijanju dopisa od Hrvatskih cesta obratilo firmama koje se bave upravo izradama takvih elaborata. Od desetak dopisa većina ih nije ni odgovorila, a samo je jedna zagrebačka firma poslala konkretnu ponudu na kojoj stoji da bi izrada elaborata „višejezičnih mjestopisnih ploča“ za 27 mesta koštala nešto više od sto hiljada kuna.
– Sazvaćemo u što skorije vreme sastanak sa načelnicima ovih sedam opština kako bi zajednički odlučili u kom pravcu će se dalje ići sa ovim zahtevom. Postavlja se pitanje da li to trebaju opštine platiti ili ne, ali ja se bojim da do rešavanja ovog problema neće doći nikada ako budemo čekali nadležne institucije da to naprave. Tih sto hiljada kuna nije mali novac, ali nije ni preterano veliki problem zbog kojeg bi trebalo da odustanemo od prava koje imamo – smatra Jovan Vlaović.
U želji da saznamo kako je ova situacija razrešena u Donjem Lapcu kontaktirali smo načelnika ove opštine Iliju Obradovića koji nam je u telefonskom razgovoru potvrdio da su ćirlične table na ulazu i izlazu iz ovog mesta postavljene 2015. godine u saradnji sa Hrvatskim cestama i nadležnom županijskom upravom za ceste, a da saobraćajni elaborat nije rađen na teret Opštine.
Ukoliko se table sa ćirličnim nazivima mesta u sedam opština sa srpskom većinom na istoku Hrvatske napokon postave, to će biti preduslov za njihovo postavljanje i u drugim sredinama i naseljima gde pripadnici srpske zajednice na to imaju pravo. Prema Zakonu, ovo pravo mora zatražiti jedinica lokalne samouprave koja ima Statut usklađen sa zakonima i uputstvima koja detaljno definišu način ostvarivanja ovog prava.
Kada su u pitanju Srbi, na osnovu poslednjeg popisa stanovništva, ovo pravo može se ostvariti u gradovima Vrbovsko i Vukovar te opštinama Donji Kukuruzari, Dvor, Gvozd, Krnjak, Plaški, Vojnić, Udbina, Vrhovine, Gračac, Biskupija, Ervenik i Kistanje. S obzirom na sve dosadašnje opstrukcije institucija, teško je na kraju verovati da će u skorijoj budućnosti doći do masovnog postavljanja ovakvih tabli.
The post Ćirilične table na ulazima u mesta i dalje pod opstrukcijom appeared first on srbi hr.
