Prema najnovijim, nedavno objavljenim podacima Statističkog zavoda iz Vizbadena, u toku prošle godine u Nemačkoj je zabeležen pad od devet odsto stranaca koji su odlučili da „promene domovinu“, odnosno uzmu ovdašnji pasoš. I dalje na listi „novih Nemaca“ vode Turci, od kojih se prošle godine 104.700 odlučilo da uzme nemačko državljanstvo. Na drugom mestu po zemlji porekla su Iranci, a na trećem državljani Srbije i Crne Gore, kojih se 5.104 odlučilo da uzme državljanstvo zemlje u kojoj žive već godinama i već su odavno na to stekli pravo.
Od pre četiri godine, tačnije od 1. januara 2000. godine, u Nemačkoj je na snazi Zakon o prihvatu nemačkog državljanstva koji je u odnosu na period pre usvajanja tog akta umnogome olakšao dobijanje nemačkog pasoša, pogotovo za drugu i treću generaciju stranaca, koji su u većini slučajeva i rođeni u ovoj zemlji.
Iskoristili Slobino vreme
Mnogi naši zemljaci su vreme sankcija i vladavine Slobodana Miloševića iskoristili da uzmu nemački pasoš a da, u isto vreme, sasvim legalno, zadrže i tadašnji jugoslovenski pasoš. Naime, za otpust se tada plaćalo oko 1.800 DM (sada 1.050 evra), a države koje su uvele sankcije, među njima i Nemačka, nisu htele da taj novac, kako se smatralo, „popunjava budžet Miloševićevog državnog aparata“. Zbog tih okolnosti građanima SRJ je „tolerisano“ da nemački pasoš dobiju i bez dokumenta o otpustu iz državljanstva SRJ.
Do usvajanja ovog zakona, u Nemačkoj je bilo neprikosnoveno „pravo krvi“, odnosno svi stranci koji su dokazali da im je bar jedan od roditelja Nemac, bez problema su dobijali nemački pasoš i ovu pogodnost iskoristili su, recimo, mnogi Ukrajinci nemačkog porekla, pa i dosta podunavskih Nemaca iz Vojvodine, koji su se nakon rušenja berlinskog zida naselili u ovoj državi kao potpuno ravnopravni građani.
„Pravo krvi“ i dalje je, naravno, na snazi u Nemačkoj, ali je novim zakonom uvedeno i „pravo tla“, pa deca stranaca rođena u Nemačkoj takođe mogu odmah nakon rođenja, uz neke uslove, dobiti nemački pasoš. U slučaju da je samo jedan od roditelja Nemac, to se pitanje ne postavlja. U slučaju da su oboje roditelja stranci, njihovo dete može automatski dobiti nemački pasoš pod uslovom da je barem jedan od roditelja, u trenutku rođenja detete, u Nemačkoj imao regularan boravak bar osam godina (takozvani „duldung“ se pod tim ne podrazumeva, jer je to samo „odgoda proterivanja“), od toga tri sa neograničenom dozvolom boravka (Unbefristet).
Reklama za nove Nemce
„Reklamirajući“ pogodnosti za one strance koji se odluče na potpunu integraciju u nemačko društvo, u brošurama odštampanim za ovu namenu se ističe da nemački pasoš omogućava i strancima da postanu državni službenici, recimo, policajci, putovanje u većinu evropskih i zemalja sveta bez vize, te mogućnost izbora života, rada i boravka u bilo kojoj od zemalja Evropske unije.
Pre donošenja ovog zakona svi drugi stranci koji su želeli da postanu Nemci morali su u ovoj zemlji da borave najmanje 15 godina i tek su tada sticali pravo na podnešenje zahteva za prihvat državljanstva. Taj rok je „skraćen“ na osam godina regularnog boravka, a Nemačka, osim u izuzetnim slučajevima, od svojih novih državljana zahteva dokument kojim se dokazuje otpust iz prethodnog državljanstva. To znači da Nemci ne dozvoljavaju posedovanje dva pasoša, ali praksa je, međutim, pokazala da je u mnogim slučajevima strancima bilo vrlo teško da dobiju taj dokument od države u kojoj su rođeni, ili je to bilo skopčano sa velikim troškovima, kasnijim problemima u vezi sa nasleđivanjem nekretnina, ili nekim drugim otežavajućim okolnostima. U svakom slučaju, zakonodavac se u tim slučajevima pokazao prilično fleksibilan, pa danas zaista nije retkost da u Nemačkoj stranci imaju dva pasoša.
Pravila za ispitivače
Na osovu presude koja je donesena pred jednim od sudova u Nemačkoj, službenik koji proverava nivo znanja nemačkog jezika i sam mora da govori takozvani „hoch deutsch“ (književni nemački jezik), odnosno bez lokalnog naglaska, kao se recimo govori u Bavarskoj, što je mnogim strancima otežavalo sporazumevanje. Na ovom usmenom ispitu „ispitivač“ sme da se bavi samo „opštim“ i ne previše zahtevnim temama za ragovor, koje takođe ne zadiru u privatnost osobe koja traži nemački pasoš.
Budući građani Nemačke moraju da imaju „čistu“ biografiju, ne smeju biti krivično kažnjavani, odnosno zahteva se da „tražilac državljansta nije osuđen na više od 180 dnevnica“. Od kandidata za pasoš se, naravno, očekuje i relativno dobro poznavanje nemačkog jezika, što u većini pokrajina proverava službenik opštine gde je zahtev za državljansto podnet. Ponegde se znanje nemačkog proverava i posebnim ispitom. Inače, taksa za kompletan proces sticanja državljanstva staje 255 evra.
