Promocija dela „Slikom i rečju protiv zaborava“ novinara srpske redakcije Mađarskog radija Predraga Mandića održana je 17. maja u organizaciji Srpskog kulturno-umetničkog društva „Jovan Lazić“ i Srpskog udruženja žena „Dukat“ iz Belog Manastira. Ova knjiga govori o optantima, odnosno Srbima koji su posle Prvog svetskog rata iz mađarskog dela Baranje emigrirali u tadašnju Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca te o njihovim potomcima.
– Igrom slučaja sam upoznao jednog optanta Josifa Bačvanina koji je nažalost u međuvremenu preminuo.Pre četiri godine u južnomađarskom selu Lančugu prisetili smo se nekadašnjih tamošnjih Srba i srpske pravoslavne crkve koja je demolirana 1964. godine. Priča čika Josifa mi je dala ideju da pronađem još neke žive optante i da njihove priče pretvorim u knjigu. Naravno i potomci optanata su predstavili sve ono što su mi njihovi preci ispričali – priča autor knjige Predrag Mandić koji je ujedno i predsednik Pečujskog baranjskog srpskog udruženja.
Nakon Prvog svetskog rata mnogim Srbima iz mađarskog dela Baranje ponuđeno je da se presele u svoju maticu i svoj život nastave među svojim sunarodnjacima.
– Nažalost, tadašnje prilike nisu baš bile one na koje su računali. Ispostavilo se da su mnogi ostavili svoja imanja i grobove svojih predaka, ali nisu dobili ono što im je bilo obećano. Kasnije su se ipak snašli, nastanili i nastavili svoj život, ali mnogi potomci tih optanata se i danas vraćaju u mađarski deo Baranje gde prisustvuju hramovnim slavama u mestima gde su njihovi preci živeli. Malobrojni Srbi u mađarskoj Baranji i dalje čuvaju svoje običaje, kulturu, svetosavsku veru i srpski jezik, zapravo to su stubovi srpskog identiteta u Mađarskoj – tvrdi Mandić.
Osim autora o knjizi „Slikom i rečju protiv zaborava“ na belomanastirskoj promociji govorio je i vanredni profesor sa Univerziteta u Pečuhu Arpad Hornjak.
– Optantsko pitanje je bilo jedno veoma važno i ozbiljno pitanje u međudržavnim odnosima Mađarske i Kraljevine SHS i dvadesetih godina prošlog veka. To se odnosilo na one ljude koji su posle Prvog svetskog rata odlučili da se isele iz jedne države u drugu i imali su pravo da sa sobom ponesu svoju imovinu bez carinskih obaveza. Selidbe su bile dobrovoljne,ali su se morale prijaviti kod vlasti. Mađarska vlast nije bila baš najsrećnija što se vršila propaganda da se što veći broj Srba prijavi za selidbu u maticu, ali su to dozvolili i više puta su produživali rok za iseljavanje. Inače, ova knjiga je jako važna za potomke optanata iz Mađarske – tvrdi Arpad Hornjak.
Iz mađarskog dela Baranje se dvadesetih godina prošlog veka preselilo oko 6.000 Srba koji su se naselili širom tadašnje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, uglavnom na području današnjeg hrvatskog dela Baranje te zapadnog Srema i Vojvodine.
The post Kultura, svetosavlje i jezik stubovi identiteta malobrojnih Srba u Mađarskoj appeared first on srbi hr.
