MINISTARSTVO ZA DIJASPORU I LOKALNA SAMOUPRAVA
Izvor: VremeBEOGRAD 2/3/2006 Potencijal za ulaganje u Srbiju od strane dijaspore nije zanemarljiv –procenjuje se da u 120 zemalja sveta na pet kontinenata živi oko tri miliona naših ljudi. Do sada, dijaspora u procesu privatizacije učestvuje sa oko 10 odsto sredstava, a ukupna godišnja sredstva koja se iz dijaspore sliju u Srbiju iznose oko 4 milijarde evra. Ovaj podatak, po statistici Svetske banke, stavlja Srbiju na drugo mesto u svetu po visini doznaka koje stižu od njenih građana u inostranstvu.
Ministarstvo za dijasporu je osnovano sa ciljem jačanja veza i komunikacije između dijaspore i Republike Srbije. Saradnja je bazirana na ravnopravnosti i jednakosti dijaspore i matice i zajedničkom delovanju i aktivnostima. Prepoznajući značaj ekonomskih veza na gore navedenim principima saradnje, u okviru Ministarstva za dijasporu postoji Sektor za ekonomska pitanja dijaspore. U svakodnevnim susretima sa našim privrednicima iz rasejanja, kao i uzajamnim posetama, Sektor nastoji da pojača njihovo prisustvo u ekonomskom životu Srbije. Pitanja koja dijaspora pokreće, najčešće su vezana za mogućnosti privatizacije, partnerskog ulaganja u pojedine grane ili konkretna srpska preduzeća. Carinska oblast je takođe predmet pojačanog interesovanja a naročito carinske olakšice prilikom konačnog povratka u Srbiju, kao i uvoz mašina i opreme. Biznismeni srpskog porekla iz rasejanja koji se obraćaju Ministarstvu za dijasporu sa konkretnim pitanjima i projektima, upućuju se na adrese u relevantnim institucijama nadležnim za ta pitanja. Najčešće su to Ministarstvo za kapitalne investicije, Ministarstvo za ekonomske odnose sa inostranstvom, Uprava carina, Privredna komora Srbije ili Agencija za strana ulaganja i promociju izvoza SIEP-a. Sve češće, međutim, Ministarstvo je u prilici da ih uputi na adrese lokalnih samouprava u kojima se njihovi poslovni interesi i konkretni projekti na najbolji način mogu realizovati. Srpski privrednici iz dijaspore mahom su obavešteni kako da dođu do podataka o preduzećima u Srbiji koja se privatizuju prema planu Agencije za privatizaciju, a upućeni su i u mehanizme ekonomskog uključivanja i poslovanja sa preduzećima u Srbiji i pogodnostima koje se nude stranim ulagačima. Neki od njih zatečeni su saznanjem da su, bez obzira na srpsko poreklo, po pravima i obvezama jednaki sa drugim potencijalnim stranim ulagačima, zbog normi Evropske unije i Svetske trgovinske organizacije. Ipak, ohrabruje ih činjenica da je došlo do značajnog napretka u proteklom periodu u oblasti zakonodavstva koje se odnosi na ulaganja, čime su rizici svedeni na one ekonomske prirode. Naša dijaspora, dakle, ima dilemu koju ima bilo koji inostrani ulagač – kako da se opredeli za ulaganja u Srbiji ako joj više zemalja nudi istu profitnu stopu kao i Srbija. U toj situaciji, međutim, patriotizam, poznavanje jezika i lokalnih prilika i želja da se održi veza – a neretko i ostvari povratak u rodni kraj, udružuju se sa poslovnim interesima i opredeljuju njihovu saradnju sa Srbijom. DVD “Mogućnosti ulaganja u opštine Srbije“Upravo iz ovih razloga, i najčešće kada su u pitanju srednja i mala preduzeća, privrednici iz dijaspore se opredeljuju za ulaganja u sredinu gde su živeli pre odlaska u inostranstvo. Za njih je značajno da budu upoznati sa konkretnim potrebama i privrednim potencijalima lokalnih samouprava. Zato je Ministarstvo za dijasporu iniciralo i uz pomoć organa lokalne samouprave po Srbiji, realizovalo DVD izdanje “Mogućnosti ulaganja u opštine Srbije“. U ovoj elektronskoj bazi podataka po prvi put su objedinjene informacije o ekonomskim potencijalima naših opština, sistematizovane tako da omogućavaju pretragu po privrednim granama ili opštinama. U prvo izdanje ovog DVD-a uključene su 52 opštine koje su se do kraja 2005. godine odazvale pozivu Ministarstva upućenom na adrese svih opština u Srbiji, da pošalju podatke o planiranim pravcima razvoja i mogućnostima za investiranje. S obzirom da podaci iz ostalih opština nastavljaju da pristižu, polovinom 2006. Ministarstvo planira drugo prošireno izdanje DVD-a. Kopije ove elektronske baze distribuirane su ne samo dijaspori već i svim opštinama Srbije.Ovakav način savremenog informisanja otvara mogućnost ekonomske saradnje sa privrednicima našeg porekla ali i sa stranim biznismenima, pri čemu se naša dijaspora nalazi i u funkciji njihovih konsalting partnera. Na ovaj način Ministarstvo za dijasporu doprinosi predstavljanju Srbije i njenog privrednog potencijala u različitim ekonomskim oblastima. Bratimljenje opštinaMinistarstvo za dijasporu zalaže se za razvoj lokalne samouprave i kroz projekte bratimljenja opština. Ova tema prisutna je u susretima sa našim ljudima koji žive u opštinama i gradovima u inostranstvu sa velikom koncentracijom iseljenika iz Srbije. Tako su se tokom posete Australiji, početkom februara ove godine, državni sekretar u Ministarstvu za dijasporu, Aleksandar čotrić, i pomoćnik ministra Vukman Krivokuća, sastali sa gospodinom Nikolom Lalićem, gradonačelnikom Ferfilda, opštine u Sidneju. Gospodin Lalić je izrazio interesovanje i spremnost ove opštine da ostvari bratimljenje sa nekom od opština u Srbiji. Ferfild ima oko 300 000 stanovnika i tradiciju bratimljenja sa opštinama slične veličine u Evropi. Primer saradnje Ferfilda sa Kalabrijom, zbratimljenom opštinom u Italiji, jasno odslikava mogućnosti ekonomskog razvoja lokalne samouprave kroz projekte bratimljenja. Naime, godišnja ekonomska razmena Ferfilda i Kalabrije ima obim od 40 miliona dolara. Nasuprot tome, ukupna privredna saradnja Srbije i Australije ne dostiže ni četiri miliona dolara godišnje. Kancelarije za dijasporu pri organima lokalne samoupravečinjenica da su naši ljudi u svetu uglavnom zainteresovani da investiraju u krajeve iz kojih potiču, osnova je za predlog Ministarstva za dijasporu da se pri organima lokalne samouprave otvore kancelarije za odnose sa dijasporom. Ovaj vid saradnje na lokalnom nivou je naročito značajan u onim opštinama Srbije koje imaju veliki broj radno sposobnog stanovništva u inostranstvu. To je česta pojava u istočnoj i južnoj Srbiji, gde pojedina sela, pretežno ona sa ostarelim stanovništvom, žive od sredstava koja im šalju porodice ili rodbina iz dijaspore. Ta sredstva se usmeravaju u direktnu potrošnju ili u takozvani „mrtvi“ kapital – velike porodične kuće koje se malo ili nikako ne koriste, automobile ili nameštaj, a tek veoma retko u otvaranje proizvodnih kapaciteta. Kancelarije za dijasporu imale bi kao cilj, između ostalog, da promovišu i pomažu otvaranje malih i srednjih preduzeća u saradnji sa dijasporom sa svog područja, i naročito sa povratnicima iz inostranstva. Prva takva kancelarija otvorena je u opštini Kladovo, dobrim delom zahvaljujući naporu jednog istaknutog predstavnika lokalne zajednice koji živi u Danskoj, a iskazano je interesovanje i na području Zrenjanina i u opštini Loznica. Susreti sa privrednicima iz dijasporeJoš jedan od vidova saradnje koje Ministarstvo za dijasporu može da ponudi organima lokalne samouprave je predstavljanje njihovih privrednih potencijala na skupovima koje periodično organizuje. Tako su na Vidovdanskim susretima dijaspore u junu 2005.g, pred oko 200 gostiju iz inostranstva, svoje privredne potencijale predstavile opštine Šabac i Nova Varoš, a za april ove godine planiran je skup privrednika srpskog porekla iz zemalja regiona na koji će biti pozvani i predstavnici lokalnih samouprava. Sektor za ekonomske odnose Ministarstva upoznaje se sa potrebama i privrednim mogućnostima opština u Srbiji kako bi ciljano mogao da organizuje sastanke sa potencijalnim ulagačima iz dijaspore. Među nekoliko konkretnih razgovora te vrste od kraja 2005.g na ovamo izdvajamo: predstavljanje razvojnog potencijala Pribojske Banje u opštini Priboj, zatim opštine Medveđa sa mogućnošću za ulaganje u eksploataciju bogatog nalazišta oniksa i mineralne vode u Sijarinskoj banji, kao i susrete sa predstavnicima lokalne samouprave u Zrenjaninu i Somboru. Dve najveće investicije iz dijaspore čije je unapređenje Ministarstvo pomoglo svojim posredovanjem u odnosu sa organima lokalne samouprave je projekat „Selak fondacije“ iz čikaga za izgradnju naučno- nastavnog centra u okolini Šimanovaca, opština Pećinci, i kompanije „Slobomir“ takođe iz Sjedinjenih Američkih država, na području Sremske Mitrovice. Vrednost ova dva projekta meri se u stotinama miliona američkih dolara i znatno će uticati na ukupan rast opština na kojima će biti realizovani. Razvoj lokalne samouprave kroz razvoj turizmaEkonomski sektor Ministarstva za dijasporu posvećuje posebnu pažnju saradnji sa dijasporom u promociji turizma, kao privredne grane koja najbrže može da pomogne razvoj pojedinih regiona i opština u Srbiji. Zajedno sa Ministarstvom trgovine, turizma i usluga, Turističkom organizacijom Srbije i Kongresom srpskog ujedinjenja, Ministarstvo za dijasporu organizuje nastup turističkih organizacija iz dijaspore na Međunarodnom sajmu turizma u Beogradu od 19-22.04.2006. godine. Na štandu od 113 kvadratnih metara koji je Ministarstvo za dijasporu zakupilo na Sajmu, učestvovaće tur-operateri srpskog porekla iz Amerike, Kanade, Evrope i Australije, s prevashodnim ciljem da se u program njihove ponude uvrste aranžmani boravka u centrima seoskog i banjskog turizma u Srbiji, kao i ture koje bi uključivale obilaske manastira, kulturno-istorijske baštine i prirodnih lepota. Turistička organizacija Srbije omogućiće ovim turističkim radnicima iz dijaspore obilazak najinteresantnijih destinacija u Srbiji. Koja će od ponuđenih turističkih atrakcija ući u programe stranih tur-operatera zavisi dobrim delom i od postojećih smeštajnih kapaciteta i prateće infrastrukture, na šta najviše utiču lokalne samouprave. Po završetku Sajma, u Ministarstvu za dijasporu biće održan okrugli sto gde se, osim razmene iskustava i mišljenja, očekuje i sklapanje konkretnih poslovnih aranžmana između lokalnih ponuđača i zainteresovanih turooperatera iz dijaspore. Za dodatne informacije, kao i predloge za saradnju, možete se obratiti Ministarstvu za dijasporu, sektoru za ekonomska pitanja, radnim danom od 8.30 do 16.30 na telefone 638 235 ili 639 508, i putem e-mejl adrese: info@mzd.sr.gov.yu
