– U vezi knjige Gojka Vukčevića –
Piše: Prof. Dr Kaplan BUROVIć, akademik
Evo će 20 godina kako je objavljena u Podgorici ova multidisciplinarna i komparativna knjiga istraživanja porekla i nastanka stanovništva Zapadnog Balkana iz praistorijskog doba, a o njoj se još niko nije setio da objavi ni najkraću belešku, iako je ona zaslužila ne samo belešku, već i podužu, detalnu i studioznu analizu. Autor je 1999. objavio i drugi deo ove knjige, ali ni o njoj ni reči. Preko svega, iako ga Nikola Racković u njegovom LEKSIKONU CRNOGORSKE KULTURE tretira kao autora više izdanja, kod glasa ALBANOLOGIJA mu ni ime ne spominje, ma da tamo spominje i takva imena, koja se ni po čemu ne mogu uporediti sa autorom knjige O PORIJEKLU ILIRA.
Sâm autor, svestan da njegove postojeće teorije o Ilirima i Albancima, njegova izlaganja, stavovi, imaju dosta nedostataka, još u Predgovoru izjavljuje da očekuje kritičke primjedbe i rasčišćavanja nekih nejasnoća. Tu on izjavljuje da je svestan da može biti izložen nepoštednoj kritici ili čak ignorisanju. Ako je nepoštednu kritiku zaslužio, ignorisanje nije zaslužio, jer, kako i sâm kaže: više vrijedi izložiti se mogućnosti greške, nego osuditi sebe zbog pretjerane opreznosti na sterilnost.
Iako ima vremena što ovu knjigu imam u ruke, prezauzet drugim poslovima, nisam stigao do danas da o njoj napišem ni par reči, ali sam se zato, u mojim studijama stalno obraćao na ovo delo, pozitivno i negativno, prihvatajući ono što je istina i kritikujući ono što nije istina. Koliko za primer, vidite moje delo KO SU ALBANCI? (Ženeva 2007, str. 7, 10, 11…20…177), pa i druga dela. Naglašavam da sam ja svugde navodio ime Gojka Vukčevića i njegovo delo. Sa druge strane konstatirao sam da su neki Albanci prihvatili neka njegova gledišta ili hipoteze kao neoporecivu istinu, ali i ne spominjući njegovo ime, što znači da su činili plagijat. Koliko za primer navodim ime Preljoca Margiljaj i njegovo delo ILIRI GOVORE ALBANSKIM – ALBANCI GOVORE ILIRSKIM JEZIKOM, Podgorica, 2001. I G.Vukčević je dosta uzeo od albanskih naučnika, ali uvek pošteno, ili spominjući njihova imena, ili navodeci ih u fusnoti.
Vukčević Gojko je rođen u Podgorici 1924. godine, pa je tu završio i srednju školu. Diplomiran je na Saobraćajnon fakultetu (odsek za pomorski transport) u Beogradu. Radio je u pomorskoj privredi i u republičkim organima uprave (kao savetnik i pomoćnik ministra za saobraćaj i pomorstvo), Jugookeaniji i na Fakultetu za pomorstvo u Kotoru. Bavio se arheologijom i istorijom. Radove je objavljivao u periodičnim publikacijama. Sem pomenute knjige u dva dela, objavio je i delo Doprinos Bokelja razvoju ruske ratne i trgovačke flote u XVIII i XIX vijeku, Podgorica, 1996.
Za pisanje ovog dela, autor je koristio rezultate mnogobrojnih naučnika iz raznih naučnih oblasti, koji su se bavili Ilirima i kavkaskim narodima. Lično je za ovo učinio više studijskih boravaka (4) na Kavkazu sa istraživačkim programom, koji se sastojao od upoznavanja sa pokretnim arheološkim materijalom, izloženim u državnim muzejima u Tbilisiju, Jerevanu i Bakuu, i posete arheološkim, istorijskim, antropološkim, lingvističkim, etnološkim i dr. državnim istitucijama. Zatim je koristio i stručnu literaturu u Biblioteci akademije nauka Gruzije u Tbilisiju, učinio je i putovanje po zemlji u cilju sticanja subjektivnih utisaka i zapažanja iz oblasti linguistike, toponimije, hidronimije, onomastike i sl. Tako je došao do zaključka da postoje neke antropološke i linguističke sličnosti između zapadnog Kavkaza i severne Albanije.
Doslovno kaže: Trudili smo se da izbjegavamo političke note prisutne u ilirologiji. Problemi albanologije nijesu bili u našem programu, ali smo se na njih osvrćali tamo gdje su izašli na površini.
I pored toga, nolens-volens, on se bavi i albanologijom, i to njenim osnovnim pitanjem: o poreklu Albanaca. Tako, još na prvoj strani Uvoda, upoređujući jednog Gruzina sa njegovim školskim drugom, Albancem iz Severne Albanije, zaključuje moj školski drug i ovaj Gruzin imaju zajedničke pretke. Tako, svo njegovo delo teče tim tokom, da dokaže da su Albanci Gruzijanci, a Gruzijanci – Iliri. Tačnije: Iliri i Gruzini su od zajedničkog pretka- piše G.Vukčević na str. 81. U toj razini on pretendira: Kad sam zatim još pogledao i geografsku kartu Gruzije, zapazio sam da su neki toponimi i hidronimi slični nekima u Skadarskoj Malesiji. Pa i neka gruzijska imena zvučale su mi nekako poznato, upravo slično nekim imenima katolika u Malesiji. U nastavku kaže: Papa Pio II Piccolomini (Enea Silvio) XV v. koji se bavio naukom, u svom delu Discriptio Europae orientalis iznio je mišljenje da su Albanci sa Kavkaza. Da bi ovo podkrepio G.Vukčević se oslanja i na izjavu Italijana G.A. Magini i Italo-Albanca Angelo Mascio, pa najzad priznaje i sâm da se angažirao da dokaže dolazak kavkaskih plemena na zapadni Balkan i nastavljanje kavkaske kulture na ovim prostorima, posebno duhovne.
Po njemu, u početku epohe gvožđa počinje raspad prvobitne zajednice i formiranje saveza plemena na Istočnom Kavkazu. Jedno najznačajnije od tih plena bili su Albani, koje je živelo u dolini reke Samur. Ono je formiralo plemensku zajednicu Albaniju. On priznaje da su ime Albani prvi put spomenuli Grci u IV v. st. e. prilikom pohoda Aleksandra Makedonskog na Istok, ali da je to ime svakako starije. Po njemu, mogao bi se izvući zaključak da je plemenu (odnosno zemlji) ime mogla dati rijeka Alba.
Gojko Vukčević se izgleda slaže sa sovjetskim naučnicima, koji pretpostavljaju da isti naziv za Kavkasku Albaniju i Balkansku Albaniju proizlazi od toga što su u jezicima drevnih naroda kavkasko-maloazijsko-sredozemnog sveta, reči alba ili alp označavale planinske oblasti. On priznaje da se ova teorija podudara sa nazivima: Alpi, Albion, Monti Albani i slično… koje imamo u Zapadnoj Evropi – Engleska (Albion), Švajcarska (Alpi) i Italija (Monti Albani). Ja dodajem i Rab (metatezom) u Hrvatskoj i – posebno – Albanon u današnjoj Albaniji.
Strabon i rimski pisac Julije Solin kažu za Kavkaske Albance da su visokog stasa, lepog izgleda, plavokosi i svetlih očiju, pa i da nisu sitničavi. Pošto G.Vukčević poznaje i Šqipetare severne balkanske Albanije kao takve, misli da su to isti ljudi.
Za to se on oslanja i na Pompej Torga (Filipova istorija), koji je pisao: …kažu da su Albanci (Kavkaza,- KB) nekada došli sa Herkulesom iz Italije, sa albanskih gora (Monti Albani istočno od Rima, pr. autora), kada je poslije ubistva Heriona gonio stoku kroz Italiju. Pamti se, da su u vrijeme Mitridatovog rata, Albanci vojnike Pompeja pozdravljali kao braću.
G. Vukčević pretendira: ako su rimski hroničari vidjeli neku srodnost između rimskih vojnika i Albanaca, ponosni Rimljani nijesu mogli prihvatiti tezu da su u nekom srodstvu sa varvarima, nego samo obrnuto, zato su stvorili legendu o porijeklu Albanaca iz Italije, da bi objasnili stvar. Ali arheologija i preistorija ne poznaju takva kretanja (Str. 73). Po njemu: o ovom srodstvu se može postaviti i druga teza. Naime, u rimskoj vojsci je bilo vjerovatno i Južnoitalaca i Ilira, pa su Albanci (Kavkaza) mogli čuti sličan jezik i vidjeti tipove slične sebi. Te je otuda i mogla doći ideja o bratstvu.
Po G.Vukčeviću: Ovu hipotezu potvrđuje pisanje rimskog istoričara K.Tacita I v. st. e. (Anales, XV, 26), koji kaže da je pedeseta legija, koja je ratovala u Jermeniji u I v. st. e., mobilisana u Iliriji i Egiptu. A i Neron je mobilisao vojsku u Iliriji radi suzbijanja ustanka u kav. Albaniji.
Kavkaskih Albanaca više nema. Oni su uništeni od strane Turaka (Azerbejdžanaca) ili su islamizirani i denacionalizovani. Ali u planinama istočnog Kavkaz (Dagestan), živi pleme Lezgini, koje je sačuvalo nešto od svog prvobitnog jezika, a koji je po G.Vukčeviću trebalo da bude sličan sa jezikom Albanaca.
Tako on njihovo plemensko ime Lezgini izjednačava sa antičko Legi, Leki kako ih zovu Gruzini…Na jeziku Lezgina naziv za Kavkasku Albaniju je Alpan, što znači pogubno mjesto, prokleto mjesto…Ime Albanija donijeli su grčki pisci, pa nije nikakva sigurnost da su to ime tako izgovarali tamošnji stanovnici. Naprotiv, sasvim je moguće da su Grci od Alpan, mogli napraviti Alban…U vezi sa ovim treba dati odgovor na dva pitanja, odkuda Prokletijama na albanskom ime Bješk e Namun (Prokletija pl.) i da li i sami srpski naziv Prokletije nije direktan prevod ili ima neku vezu sa kavkaskim Alpan.
Preko ovih lingističkih analogija, arheoloških supoziranja, asocijacija, antropoloških sličnosti, sociološko-etnoloških podudarnosti (nošnja keče), duhovne kulture i u društvenom uređenju, fokloru, on zaključuje da su Albanci Kavkaza došli na Balkan kao nomadi, stočari, sa niskom materijalnom i duhovnom kulturom (Str. 85) i da su, sledstveno, Albanci Balkana njihovi genealoški sledbenici.
Veći deo njegove studije posvećen je Ilirima, koje isto tako nastojava da poveze sa Albancima Balkana uzimajući za ilirsko sve što karakteriše Albance i obratno. Interesantno je njegovo mišljenje da ibero-kavkaski jezici nijesu indoevropski, oni čine posebnu jezičnu grupu… (Str. 176). Po njemu ilirski jezik je bio čisto kavkaski ili kavkaski sa većim ili manjim indoevropskim primjesama…jedan manji dio albanskog vokabulara ima kavkaske korijene, što potvrđuje njegovu vezu sa ilirskim.
Hipoteza G.Vukčevića u vezi porekla Albanaca Balkana ne razlikuje se mnogo od hipoteze dr Jovana Deretića i njegovih koljega iz SANU (Slavko Terzić, Ðorđe Janković i drugi), koji isto tako pretendiraju da su Albanci poreklom sa Kavkaza, iz kavkaske Albanije. Razlika je samo u tome što Deretić sa svojim kolegama pretendira da je Albance doveo na Balkan drački strateg Ðorđe Manijak 1043. godine naše ere i preko Italije (gde su ih u VIII veku n. e. doveli sa Kavkaza Arabljani), dok Vukčević pretendira da su došli mnogo ranije, zajedno sa Ilirima, pre nove ere i – preko pripontijskih stepa (Str. 198). Sem toga, za Deretića Albanci nisu Iliri, dok za Vukčevića Iliri i Albanci su jedan narod. Sa druge strane Vukčević deli Albance u dve grupe: Geginci, koji su po njemu sa Zapadnog Kavkaza, iz Kolhide, i na Toskince, koji su po njemu iz Istočnog Kavkaza, iz Albanije, što bi značilo da ova dva plemena nisu istog porekla i – prema tome – nisu ni isti narod, već jedan od onih 100 naroda Kavkaza, o kojima pišu antički hroničari i pisci.
Ovom studijom, sem pomenutih, Vukčević tretira, detaljno i tangentno, i mnoge druge plobleme, koji su za diskusiju. Da bismo ih prodiskutirali sve ono sa čime se ne slažemo, potrebno je napisati jednu novu knjigu sa ne manje stranica od ove njegove. Pošto za to nemam vremena, a mislim da nije ni potrebno, napominjem samo sledeće:
1. Ilirski i albanski jezik su indoevropski. Ovo su od vremena dokazali svetski poznati naučnici. Ipak, ako nam Vukčević dokaže ono što navedosmo da pretendira, mi smo spremni da prihvatimo i njegovu hipotezu. Naglašavam ovde da drugi deo njegove knjige još nisam video ni očima.
2. Dok ilirski jezik pripada grupi KENTUM jezika, albanski pripada grupi SATEM jezika. I ovo su svetski naučnici od vremena dokazali. Prema tome, kao takav, albanski jezik ne može biti ni ilirski, niti sin ili rođak ilirskog jezika. A ovo znači da Albanci sa Ilirima nemaju nikakve genealoške veze.
3. Jezik kavkaskih Albanaca isto tako pripada grupi KENTUM jezika, što nam dokazuje da i oni, sa Albancima Balkana, nemaju nikakvu genealošku vezu.
Iako Albanci Kavkaza sa Ilirima pripadaju istoj jezičnoj grupi – KENTUM, ni oni međusobno nemaju nikakvu genealošku vezu. KENTUM je i grčki jezik, pa ni ovi nemaju nikakvu genealošku vezu ni sa Ilirima, niti sa kavkaskim Albancima.
4. Ipak, kako sam to mislim dokazao mojom pomenutom knjigom albanoloških studija, Albanci Balkana imaju nešto zajedničkog sa Albancima Kavkaza. Što? Albanci Kavkaza, jedno 2.000.000 godina pre nove ere, zajedno sa Pelazgima, a u sklopu Kelta, prodrli su preko Centralne Evrope na ostrva Velike Britanije. Kako je već dokazano, u IV veku pre nove ere, jedan deo Kelta stavio se nanovo u pokret i, iz današnje Škotske, prešao na kontinent, u Francusku. Iz Francuske su delimično prešli na Ibersko poluostvo (Baski), a delimično u Italiju i Švajcarsku, odakle nastavljaju svoju seobu preko današnje Slovenije, Hrvatske, Hercegovine, Crne Gore i Albanije, preko Centralnog Balkana, Rumunije, Ukrajine, Rusije i pripontijskih stepa sve do Kavkaza, moguće na njima od davnina poznatim ognjištima svojih pra-pradedova. Moguće su pošli i dale. Treba znati da se ovo odvilo ne godinama i decenijama, već vekovima. Samo u balkanskoj Albaniji Kelti su proveli možda više čitav jedan vek.
Jedno od najvećih plemena ovih Kelta bili su Albani. Kud kod su prolazili, ovi su Albani ostavljali svoje tragove: Albion u Škotskoj, Monte Albani u Italiji, ostrvo Rab u Hrvatskoj, Albanon u balkanskoj Albaniji i Albanija na Kavkazu, na obali Kaspiskog mora. Albani su svuda ostavljali za sobom po jedan deo svog plemena, nekoliko bratstava, koja su nastavila da žive tu, pošto su ta mesta odgovarala njihovim potrebama. Tu su se oni množili i, živeći u simbiozi sa drugim narodima – vremenom su se asimilirani od njih.
Vukčević sigurno zna ovo, pa se čudimo kako je mogao reći da arheologija i preistorija ne poznaju takva kretanja.
Tako, nisu Albani došli sa Kavkaza u balkansku Albaniju i Italiju, kako su pretendirali papa Pio II Piccolomini, G.A. Magini, A.Mascio, Anri Pukvil i drugi, već su iz Italije i balkanske Albanije pošli na Kavkaz, kako su to rekli rimski hroničari i Pompej Torg. K.Tacit ima pravo za njegovo pretendiranje, ali pedeseta legija nije mobilisala u Iliriji samo Ilire, već i Albane današnje balkanske Albanije, koji nisu bili Iliri. Pa i Neron, isto tako, u Iliriji nije mobilisao samo Ilire, već i od nas pomenute Albane, koji su moguće uzeti za Ilire, kako ih dan-danas uzimaju, neki slučajno a neki namerno i tendenciozno.
Iz izloženog se jasno vidi da Albani balkanske Albanije nisu ilirsko pleme, kako se misli, već keltsko pleme, što sam dokazao naučnim argumentima, pretstavljeni u pomenutoj mojoj knjizi albanoloških studija.
5. Kako rekoh, Albane Kavkaza su asimilirali narodi sa kojima su tamo živeli u simbiozi. Albane balkanske Albanije asimilirali su današnji Šćipetari, koji uzimaju njihovo ime za svoje etničko ime, kao što su i slovenski Bugari uzeli etničko ime mongolskih Bugara khana Asparuha, pošto su ih asimilirali. Eto, to je veza između Šćipetara i Albana Kavkaza. Da među njima nema nikakve genealoške veze, dokazuje nam činjenica što su Šćipetari sačuvali svoj etnički karakter. A to nam svedoči satemska karakteristika šćipetarskog jezika, za razliku od kentumske karakteristike jezika Albanoa. Ipak su Albanoi, sem svog imena, dali i mnogo što drugo Šćipetarima, posebno Gegincima, što je učinilo G.Vukčevića da pomisli da su Šćipetari i Albanci Kavkaza isti narod. Tu su ne samo neki od toponima, običaji, nošnja, već i mnoge reči, kojima je albanski akademik, prof. dr Eqrem Çabej, posvetu svoju studiju Emri i dardanëve dhe izoglosat kelte-shqiptare (Ime Dardanaca i izoglose kelto-albanske), Tirana 1969!!!
6. Geginci, Toskinci i Ljabi su tri najveća plemena albanskog naroda. Sami Geginci se dele na drugih 12 plemena. Nešto slično imamo i kod Toskinaca i Ljaba. Ali, dok se kod Geginaca dan-danas sačuvala plemenska podela, kod Toskinaca i Ljaba se od vremena izgubila zbog prevelikog njihovog mešanja sa drugima, kao i zbog većeg njihovog društveno-kulturnog razvoja.
Istina je da se Geginci, koji žive u Srednjoj i Severnoj Albaniji, po spoljašnjem, antropološkom izgledu, razlikuju od južnih Albanaca, Toskinaca i Ljaba. Ali, kad su došli u Mat, u IX veku, nisu se razlikovali. Toskinci i Ljabi su u XII veku prešli reku Škumbini i na jugu današnje Albanije izmešali su se mnogo sa Vlasima i Grcima. A kad su tu stigli Turci, izmešali su se i sa njima. Tako su poprimili od njih i smeđu ten svoje puti, kratki stas, smeđe i crne oči, pa i mnogo čega u naravi. Sa druge strane Geginci su se mešali više sa Slovenima (Srbo-Crnogorcima i Makedoncima), pa su i oni poprimili od ovih mnogo čega, kako u naravi, tako i u izgledu. Imaju jakih razlika i u jeziku, mnogo većih od onih između Srba i Bugara.
Ipak, sve u svemu, oni su jedan narod, a ne kako pretendira G.Vukčević.
Ovo je kardinalno. Sve se drugo objašnjava na bazi ovoga, kao i preciziranjem mnogih stvari, koje je G.Vukčević paušalno rekao, pa i kontaminirao, ne uzimajući u obzir hroniku događaja. Koliko za primer spominjem:
a) Vukčević je često kontradiktoran. Tako, na str. 157 piše: Kod malisorskih plemena na Prokletijama posebno kod Klimenata srijeću se visoki, koštunjavi tipovi sa svijetlom kožom i svijetlim očima i sa dolikokefalnom glavom. Mislimo da ovaj antropološki tip pripada Sarmatima, indoevropskom sloju nomadskih stočara. Ovi se tipovi mogu sresti i na drugim dinarskim prostorima. Izgleda da Vukčević ne zna da su Sarmati slovensko pleme.
b) Keče su Albancima doneli iz Azije posle turske okupacije oni, koje su Turci naseljavali u ovim predelima. Sa kečetom i druge delove njihove nošnje, dok su džubletu nasledili od keltskih Albana, od kojih su nasledili i ime ARBËN, pa i mnoge reči.
c) Skoro sve etimologije Vukčevića su neispravne. Evo neke:
– AGIM,- ovo ime Vukčević veže sa ilirskim imenom AGIRUS i sa AGIR, savremeno ime kod Kolhigjana. Albanski etimolozi su od vremen priznali da ilirska antroponimija nema kontinuiteta kod Albanaca, da je sva nova, stvorena posle njihovog preporoda u XIX veku. Tako albansko lično ime AGIM je neologizam, možemo reći – naših dana, izveden iz albanskog jezika: agim = zora.
– AJET,- Ejet, Ajet, ime legendarnog vladara Kolhiđana. Ujedno i najstarije ime koje znamo sa Kavkaza. Da ovo nije samo legendarno ime, saznajemo od Arijana (IV v. st. e.), koji saopštava, kada je došao u Kolhidu da je ime Ejeta bilo savremeno ime kod Kolhiđana. A i Strabom piše: …a to ime u domorodaca postoji kao narodno. Kod savremenih Sjeveroalbanaca ovo ime se javlja u obliku: Ajet, Jeto, Dieto,- piše Vukčević na str. 180. AJET je arapska reč sa semantikom znak, a tako se nazivaju i pasusi u KUR’ANU. Srećemo ga samo kod Albanaca muslimanske vere. ÐETO je hipokoristik od Ðerđ = Ðorđe, dok JETO je produkt jotiziranja glasa Ð ispred –I– < Dieto.
– BARDHI,- prezime Albanaca, pre kavkaskog, ilirskog ili tračkog porekla, moguće je kalk, prevod, sa srpsko-crnogorskog BJELIć, ako ne i albaniziranje srpsko-crnogorskog prezimena BALORDIć haplologijom sloga –LO-. Albanac Fan Noli je i ime biskupa Frana Bjelića albanizirao u BARDHI.
– BJESHKËT E NAMUNA je kalk, prevod sa srpsko-crnogorskog PROKLETIJE, jer su se te planine tako zvale pre dolaska Albanaca na njihove padine. Srbo-Crnogorci su tu stigli negde u VI veku, ako ne i ranije, dok su Albanci stigli tu posle turske okupacije. Ovo nam svedoče i ostali toponimi Severne Albanije, koji su pretežno srpsko-crnogorski, kao Boga, Brevina, čerem, Dobërdol, Gač-Gaši (od Gavrilo>Gačo>Gašo), Gusani, Jezerca, Kerši, Kopliku, Korita, Markofča, Puka, Radešta, Reč, Rugova, Rupa, Suma (od Šuma), Šlaku (od Došljak), Tropoja, Vujku i dr.
– GAčI,- toponim Severne Albanije, koji on povezuje sa GAčIOS – sin Kartlosa. Ja mislim da ovaj toponim ne treba odvojiti od toponima Gaš
– HILJ, koje Vukčević veže sa Hilar kavkaskih Albanaca, kod katoličkih Albanaca Albanije potiče od Mihill (Mihailo), a kod muslimanskih od Ibrahim> Himo>Hilo.
– KUKËS,- grad severo-istočne Albanije, koji Vučković nastojava da etimološki veže sa Kuhos gruzijskog predanja, ima srpsku etimologiju, od okuka.
– KUŠ,- ili Kaš, najstarije ime za Kolhiđane (pretpostavlja se egipatskog porijekla). Kod Albanaca se javlja prezime Kuši, prema tome logično je pretpostaviti da je postojalo i lično ime Kuš,- piše Vukčević na str. 181. Albansko Kuš potiče od slovenskog Kuzman>Kušo. Preko svega nosioci prezimena Kuši u Albaniji (Skadar) nisu Albanci, već Srbo-Crnogorci, što se vidi i iz njihovih ličnih imena: Vojislav-Vojo Kuši – albanski narodni heroj. Pripadnici ove porodice, iz Skadra su išli da se školuju u Beograd, kod svojih rođaka.
– LEK/Ë,~A kod Šćipetara ne potiče od imena plemena Lezgini kavkaskih Albanaca, već od srpsko-crnogorskog LEKO: skraćenica od Aleksandar>Aleko>Leko. Ovaj antroponim je kod Albanaca ušao posle njihovog hrišćaniziranja, a to se desilo negde u IX-X veku naše ere.
– MIRDITA,- toponim Srednje Albanije i ime jednog albanskog plemena. Po Vukčeviću sasvim je u duhu plemenske tradicije malisorskih i crnogorskih brdskih plemena, da ime izvode od mitskog pretka (Mirdat, epsko ime cara Kartlije), a ne od dobar dan. To bi bio izuzetak. Te smatramo da bi rod, bartsvo, Mirdati, u osnovi mogao biti eponim Mirdita, ali da se na to zaboravilo i malo udalilo po zvučnosti tokom vremena. Ima jedna verzija da su Mirdite, pleme Mirdati koje su Vizantinci doveli sa Istoka na Balkan kada su Turci napali njihove posjede. Sami su albanski etimolozi priznali da je MIRDITA, kao toponim i kao ime plemena, proizašlo od ličnosti Miro Dida, koji je bio Sloven i prvak te oblasti kad su se tamo dosleli Albanci.
– PLEURAT,- ime dva kralja iz ardejske dinastije. Ime je najverovatnije postalo od etnonima Plereji, plemena koje je živjelo između Boke i Pelješca. Sadašnje malisorsko ime Prel, vjerovatno je nastalo metatezom od skraćenog oblika imena Pleurat, Pleur = Pre(u)l,- piše Vukčević na str. 179. Albansko lično ime Prelë, potiče od crnogorskog Prela, a ovo od PREDRAG>Prelo>Prela. Otuda i crnogorsko prezime Prelević.
– RUST, koje Vukčević veže sa Rostom Gruzina, kod Albanaca potiče od persiskog Rustem = jak, snažan, korpuskulentan. Ime najvećeg persijskog junaka, preko Turaka i islama.
– TAMARIJANUS,- ime uglednog građanina Duklje, romanizovano ime kavkaskog porijekla. Tamar je žensko gruzijsko ime (carica Tamar). Tamara je toponim u Klimentima (Str. 179). Ovaj ugledni građanin Duklje nije bio Albanac, a toponimu Tamara su Crnogorci dali to ime, kao što to ime daju i svojim kćerkama, što kod Albanaca nije slučaj. Ako i nađete koju Albanku tim imenom, ona je iz vremena albansko-sovjetskog prijateljstva, ili – albanizirana Srbo-Crnogorka.
– TEUTA je isto tako novo ime kod Albanaca. Vezuje se sa ilirskom kraljicom Teuta, ali nema kontinuiteta.
– VATA,- lično ime kod katoličkih Albanaca Malesije, koje on vezuje sa imenom VAHTANG, epski car Kartilije (Iberije) i savremeno ime u Gruziji, jeste hipokoristik od srpsko-crnogorskog ličnog imena VASILIJE>Vaso>Vato. Među Albancima je poznat književnik Paško Vasa, a poznat je i albanski narodni heroj Vasil Šanto (Šantić), po nacionalnosti Srbo-Crnogorac..
– ULAMAR,- na lezginskom prolaz, na albanskom udha e mar (ula e mar), srećan put. Iz ovog primjera se vidi iz kakvog su pojma nastali običaji dnevne komunikacije među ljudima. Bukvalno prevedeno, albansko ula e mar znači uzmi put što je još bliže lezginskom prolazi,- piše Vukčević na str. 181. Na alb. jeziku udha je put, ali uzeti nije e mar. Pridev e mar znači srećno, sa srećom. Moguće zbog nepoznavanja albanskog jezika Vukčević meša omonime. Jedan je Albanac i za prnjavor (srp. prebivalište manastira, ferma manastira) rekao da je to albanska reč për njat vorr = tako mi tog groba! Zato ne nastavljam dale sa etimologijama Gojka Vukčevića, jer – žaljim – on, iako je sasvim dobro rekao za tumačenje etničkih i geografskih imena i pojmova prvo treba konsultovati jezik dotičnog naroda, pa ako se sa njime ne može dati zadovaljajući odgovor onda objašnjenja tražiti na jezicima drugih naroda (Str. 74), lično se ni najmanje nije pridržao toga, pa – sledstveno – skoro sve njegove etimologie naučno su neprihvatljive.
Knjiga Gojka Vukčevića ima 232 stranica, od kojih su 20 poslednjih ispunjene skicama, fotografijama i mapama svakojakih arhivskih i muzejskin eksponata. Ima i rezime na ruskom i engleskom jeziku, što znači da je sa pretendiranjima. Recenzenti su mu dva akademika, oba arheolozi: Dragoslav Srejović i Borivoje čović, kao i istoričar prof. dr Relja Novaković. Izdanje UNIREKS-a Nikšić.
Iz teksta, citata i fusnota vidimo da je on prostudirao mnoga dokumenta, izdanja antičkih i savremenih autora, ali – nažalost – mnogočemu nije pristupio kritički. Upravo zato, više nego otkrivanju naučne istine o poreklu Albanaca, njegova knjiga doprinosi štetnom zamaglivanju, mistifikaciji i falsifikovanju te istine, što sigurno autor nije imao za cilj i nije učinio namerno, već indoktriniran tadanjim jugoslovenskim službenim stavom o poreklu Albanaca, a koji se zasnivao na falsifikovanoj istoriji tog naroda, čemu su doprineli ne samo albanski i strani naučnici, već i mnogi naši, eks jugoslovenski, pa – u toj razini – eto, i naš poštovani Gojko Vukčević, koji se iskreno založio u službi istine, i ne pomišljajuci za suprotno. Zato, a i pošto ima drugih naučnih ostvarenja pozitivnog karaktera, mišljenja sam da je zaslužio mesto, koje je zauzeo u LEKSIKONU crnogorske kulture, sledstveno i u budućoj ENCIKLOPEDIJI ovog naroda, kao i u glasu albanologija.
