Foto: arhiva HO Svi za Kosmet
Predstavnici humanitarne organizacije Svi za Kosmet podržali su veliku akciju obnove crkve Svetog Nikole u Prizrenu, u narodu poznatije kao Rajkova crkva. Akcija je pokrenuta uz blagoslov vladike Teodosija. Crkva Svetoga Nikole sagrađena je 1348. godine. Nalazi se pored dvorišta lokalne gimnazije. Albanske ekstremisti su je minirali 1999. godine i do sada nije obnovljena.
Organizacija Svi za Kosmet se u dogovoru sa lokalnim parohom Jovanom, priključila obnovi ove svetinje. Njeni predstavnici se raduju što su se u ovoj velikoj akciji uključili mnogi pojedinci i udruženja. Zato su oni pozvali svoje članove i simpatizere da podrže i ovu veliku akciju i da doprinesu da se što pre obnovi ova divna crkva. Neka donira koliko ko može i mali prilog je velik, poručuju iz organizacije Svi za Kosmet.
O Rajkovoj crkvi
A Crkva Svetog Nikole je srednjovekovna vlastelinska crkva, zadužbina Rajka Kirizmića. Sagrađena je u prvoj polovini 14. veka, u prizrenskom naselju Potok-mala. Nekad je ova crkva posedovala 15 vinograda u gradskom metohu, dve njive, voćnjake, dudove za hranjenje svilene bube i tri kuće zavisnih ljudi u gradu. Rajkova crkva se pominje u Svetoarhanđelskoj hrisovulji cara Dušana. Priložio ju je, zajedno sa drugim brojnim crkvama, svojoj zadužbini, manastiru Svetim Arhangelima, i svojoj grobnoj crkvi. Upravo velika koncentracija crkava u Prizrenu i okolini svedoči o značaju ovog grada u privrednom, političkom, kao i verskom i kulturnom životu Dušanove srpske zemlje.
Posle pada Prizrena pod tursku vlast, 1455. godine, crkva Svetog Nikole je polako gubila značaj, vremenske neprilike su ostavile traga a naročito je postradala 1795. godine, kada je i opljačkana, u pohodu skadarskog paše Mahmuta Bušatlije. Prekrila je i zatrpala zemlja i pesak iz vode iz obližnjeg potoka. Decenijama se za nju nije znalo.
Prilikom uređivanja mitropolitske bašte 1857. godine temelji Rajkove crkve su otkriveni. Obnovu crkve blagoslovio je raško-prizrenski mitropolit, Meletije. Prizrenci su je obnovili 1857. godine, proširili sa severne, južne i zapadne strane. Celu su je pokrili drvenim krovom. O ovoj obnovi ostavili su zapis na ulasku u crkvu. Srednjovekovna jednobrodna crkva u unutrašnjoj skulpturi dobila je trobrodni izgled, sa dva nova portala, zapadni i severni, kao i po dva prozora na svakoj strani. Omanja crkva, dimenzija 10 h 4 proširena je sa oko 3 metra, zidanjem kamenom u krečnom malteru. Svojim tadašnjem izgledom ona se nije značajno razlikovala od stambenih kuća. Ikonostas crkve je delo slikara Sergija Dimovića iz Kozane u Grčkoj a freskopisac je ostao anoniman.
U drugoj polovini XIX veka, sve do završetka izgradnje nove Saborne crkve Svetog Đorđa 1887. godine, hram Rajka Kirizmića bio je najprostraniji među tada malobrojnim srpskim svetilištima Prizrena, a u njegovoj neposrednoj blizini nalazila se i zgrada mitropolije.
Od 1857. godine do juna 1999. godine crkva je bila živa, u njoj se služila liturgija na dan Svetog Nikole, zimskog i letnjeg, kao i tokom godine, naročito zimi.
Početkom 20. veka Rajkova crkva je, na veliku radost prizrenskih Srba, u svojoj neposrednoj blizini dobila velelepno zdanje, osnovnu školu Mladen Ugarević kao testamentalno zaveštanje prizrenskog dobrotvora Mladena Ugarevića. Od tad su crkva i škola živele u svojevrsnoj simbiozi sve do kobne 1999. godine, kada su crkvu minirali albanski ekstremisti. Srećom, nisu sve mine eksplodirale, te crkva nije do temelja razrušena. U godinama koje su se nizale postala je svojevrsna deponija. Pre par godina uspelo se da se crkva ogradi. Retke Srbe koji ovde dođu da se pomole, uprkos stradanjima dočekuju freske svetaca, koje vape za obnovom.
