Novi Zakon o državljanstvu Republike Srbije, čija je primena dovela do brojnih problema u diplomatsko -konzularnim predstavništvima SCG, najavljivan je i usvojen kao znatno liberalniji od starog. Prema ovom Zakonu, mogućnost da dobiju državljanstvo dobili su i građani koji žive u inostranstvu, a koji nisu imali tu privilegiju ranije. U ovu grupu spadaju i građani iz bivših republika SFRJ, a ova kategorija je izazvala i najviše nedoumica kod službenika diplomatsko-konzularnih predstavništava (DKP) SCG, koji nisu bili sigurni da li ovi građani spadaju u kategoriju stranaca. Otud i problem – koje takse bi tim strankama trebalo da naplaćuju. Zato su pojedina diplomatska predstavništva vratila uputstvo koje im je stiglo iz MUP-a Srbije tražeći dodatna pojašnjenja. Međutim, u Upravi za upravne poslove MUP-a „Vestima“ je demantovano da su uputstva vraćena i da im je bilo ko tražio dodatna objašnjenja.
Takse
Samim tim što su promenom Zakona uvedene nove kategorije građana koji mogu da se prijave za srpsko državljanstvo, moraće da budu određene i nove administrativne takse. Novi zakon o administrativnim taksama je u proceduri, a u MUP-u navode da će se do tada primenjivati stare.
Prema njihovim rečima, građani bivših republika SFRJ će prijaviti za državljanstvo kao i druge dve kategorije (iseljenici ili oni koji državljanstvo stiču poreklom), a ne kao stranci. Međutim, i u MUP-u priznaju da postoji problem sa taksama.
U želji da pojasnimo nove odredbe Zakona, prenosimo njegov tekst, tj. onaj deo koji se odnosi na građane koji žive u inostranstvu. Takođe, navodimo spisak dokumenata koja su potrebna, a koja se podnose uz molbu za prijem u državljanstvo.
Državljanstvo Republike Srbije stiče se: poreklom, rođenjem na teritoriji Srbije,
prijemom i po međunarodnim ugovorima.
Upis u državljanstvo
Uz zahtev za upis u državljanstvo podnosilac treba da priloži dokumenta:
a) ako su oba ili jedan roditelj državljani Srbije:
1) original izvoda iz matične knjige rođenih inostranog organa na internacionalnom obrascu. Ukoliko izvod nije na internacionalnom obrascu, već na obrascu dotične države, on mora biti preveden i primerak overen u DKP SCG (uz naplatu odgovarajuće takse)
2) dokaz o državljanstvu Republike Srbije za roditelja:
– uverenje o državljanstvu Srbije, ne starije od 6 meseci, koje sadrži klauzulu o osnovu i datumu upisa u evidenciju državljana Srbije; ili
– izvod iz matične knjige državljana koja se vodila u SMUP-u; ili
– izvod iz matične knjige rođenih ne stariji od šest meseci ; ili
– pasoš SCG (novi obrazac);
– ako je dete vanbračno, dokaz o priznanju očinstva.
Državljanstvo poreklom stiče dete mlađe od 18 godina rođeno u inostranstvu, ako su oba roditelja prijemom stekla državljanstvo u inostranstvu. Državljanstvo stiče i dete rođeno u inostranstvu čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Srbije, a drugi je strani državljanin, ako ga roditelj koji je državljanin Srbije prijavi do navršene 18. godine kod nadležnog DKP-a SCG i ako podnese zahtev za upis deteta u evidenciju državljana, a uz saglasnost drugog roditelja. Ako je dete starije od 14 godina, za sticanje državljanstva potrebna je i njegova saglasnost. Stariji od 18 godina, rođeni u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja bio državljanin Srbije, a drugi strani državljanin, stiče poreklom državljanstvo ako do navršene 23. godine podnese zahtev za upis u evidenciju državljana nadležnom organu.
Iseljenici
U slučaju iseljenika podnosi se „Zahtev za prijem iseljenika u državljanstvo Republike Srbije „.
Uz zahtev podnosilac prilaže:
– izvod iz matične knjige rođenih (i za decu ako su obuhvaćeni zahtevom);
– izvod iz matične knjige venčanih;
– izvod iz matične knjige rođenih za pretke koji su rođeni u Srbiji i imali državljanstvo Srbije (ako podnosilac zahteva nije rođen u Srbiji);
– ako je dete starije od 14 godina, potrebna je njegova saglasnost; pismena izjava da Srbiju smatraju svojom državom.
Za prijem u državljanstvo Srbije iseljenika nije potreban otpust iz stranog državljanstva, što znači da može imati dvojno državljanstvo (ne mora živeti u Srbiji i nije mu potrebno odobrenje za stalno nastanjenje).
Iseljenik i njegov potomak mogu biti primljeni u državljanstvo Srbije ako su navršili 18 godina i ako podnesu pismenu izjavu da Srbiju smatraju svojom državom. NJihov bračni drug takođe može biti primljen u državljanstvo, ako podnese pismenu izjavu da Srbiju smatra svojom državom. Pod iseljenikom smatra se lice koje se iselilo iz Srbije sa namerom da stalno živi u inostranstvu.
U državljanstvo može biti primljeno i lice rođeno u drugoj republici ranije SFRJ koje je imalo državljanstvo te republike ili je državljanin druge države nastale na teritoriji ranije SFRJ, koje kao izbeglo, prognano ili raseljeno lice, boravi na teritoriji Srbije ili je izbeglo u inostranstvo.
Bivša SFRJ
Rođeni u drugoj republici ranije SFRJ koji su imali državljanstvo te republike ili su državljani druge države nastale na teritoriji ranije SFRJ, koji su izbegli, prognani ili raseljeni, a borave u inostranstvu, treba da podnesu sledeća dokumenta:
– dokaz o prebivalištu, odnosno boravištu (ako je lice izbeglo u inostranstvo, dokaz o tome);
– izvod iz matične knjige rođenih;
– uverenje o državljanstvu druge države nastale na teritoriji SFRJ ili republike koja je bila u sastavu SFRJ;
– izvod iz matične knjige venčanih;
– fotokopija izbegličke legitimacije (ako je lice izbeglo u Srbiju, odnosno SCG);
– fotokopija lične karte ili druge javne isprave;
– saglasnost deteta, ako zahtev za dete starije od 14 godina podnosi roditelj;
– potpisana izjava;
– dokaz o uplaćenoj taksi.
Rokovi
Državljanstvo Republike Srbije stiče se prijemom – na dan dostavljanja rešenja o prijemu u državljanstvo Republike Srbije. Kad je za sticanje državljanstva Republike Srbije prijemom uslov samo davanje izjave o priznavanju Srbije za svoju državu, državljanstvo se stiče danom davanja izjave.
