Za knjigu „Palata iznad Bel kanjona“, koja govori o o porodici Dragana đurkovića, Šapčanina u Los Anđelesu, 68-godišnji pisac Danilo Marić iz Sjedinjenih Američkih Država upravo je postao dobitnik nagrade „Ivo Andrić“, visokog internacionalnog priznanja Akademije „Ivo Andrić“, nevladine organizacije iz Beograda nazvane imenom diplomate i jedinog nobelovca sa prostora nekadašnje Jugoslavije.
Nagrađen je jedan od tri Marićeva romana iz Trilogije raseljenika, a u svima su glavni junaci emigranti iz tri talasa iseljeništva sa prostora bivše Jugoslavije – iz Drugog svetskog rata, iz doba komunističke Jugoslavije i posle krvavog raspada države.
Radnja u romanima iz Trilogije raseljenika, „Od jablana do poplara“, „Lešinarke“ i „Palata iznad Bel kanjona“, odvija se u Kaliforniji, a delimično u bivšoj Jugoslaviji. U sve tri knjige upečatljiv je gorak i trnovit emigrantski životni put, koji pored materijalnog blagostanja neminovno nosi i niz duhovnih razočaranja.
– Kalifornija je divna zemlja, ali Mostarci tuguju za Mostarom onoliko koliko su daleko od njega, a Kalifornija je najudaljenija tačka – veli Marić, koji je u Americi živi unazad 11 godina, a ovih dana je boravio u Beogradu da primi nagradu.
Vule i LJubica
Srećući se sa srpskim iseljeništvom nizala su se nova dela. Jedno od njih je i „Vule Jelić“, roman o Amerikancu-Srbinu, koji je na američko tlo stupio 1942. i njegov život od siromašnog seljačeta, pilota, zarobljenika i begunca do bogatog Amerikanca. Zanimljiva je i „LJubica“, priča nastala iz razgovora autora sa najstarijom Srpkinjom u Kaliforniji, LJubicom Škoro, rođenoj u Blagaju 1902. godine.
Vetrovi minulog rata u BiH primorali su ga da ode iz Mostara, najlepšeg grada na svetu, kako nostalgično tvrde njegovi bivši žitelji, danas razvejani širom planete.
– Supruga Danica, dve kćerke Danijela i Dejana sa decom i ja skrasili smo se u Americi, a sin je sa svojom porodicom u Švedskoj. Za povratak u otadžbinu, pitate me, e o tome govori i moja Trilogija raseljenika – svi u tuđini žive za dan povratka, a niko se ne vraća – uzdahnu naš sagovornik, po zanimanju mašinski inženjer i magistar tehničkih nauka, koji je posle tri godine seljakanja po Srbiji otišao u Ameriku.
Priseća se da je 1992, nekoliko meseci posle izbeglištva iz Mostara, u potrazi za poslom stigao na Kosovo. I dok je potišten sedeo ispod, kako veli, neobičnog duda u porti Pećke patrijaršije i razmišljao o prošlosti i sadašnjosti, srpsku budućnost nije video srećnom.
Patrijarh srpski
Sagovornik „Vesti“ rado govori i o susretu sa patrijarhom srpskim, tokom njegovog boravka u Kaliforniji zbog operacije oka.
– Sedeo sam blizu njega, na jednom ručku i nema sumnje, patrijarh Pavle je veoma neobična pojava. Inspirisao me je da napišem i dve priče: „Patrijarhove cipele“ i „Patrijarh srpski“.
– Iste večeri svoje misli sam u sobici izbegličkog staništa u Zvečanu pretočio u priču „Patrijarh dudova“ ne znajući da se njome nagoveštava još jedna etapa srpskog stradanja koja će se za sedam godina nadviti nad mojim narodom – NATO bombardovanje Srbije – priča Marić, autor više od 15 knjiga, pisac devet romana, oko 90 pripovedaka, pesama, pozorišnih drama i najavljuje novu knjigu o istoriji srpskog iseljeništva u Americi…
