Da li je poklič „Za dom spremni“ u Hrvatskoj kažnjiv? Prekršajno ili krivično? Hrvatski ministar unutrašnjih poslova tvrdi – zakon to ne precizira. Taj stav dele i potpredsednik tehničke Vlade Hrvatske i ministar pravosuđa.
„Činjenica je da je taj pozdrav korišćen za vreme Nezavisne države Hrvatske koja je nedopustva i koju ne može niko normalan braniti, ali odgovor na to pitanje trebaju dati istoričari koji se jasno trebaju odrediti prema tom pozdravu i prema tim nekim nejasnoćama kao i hrvatsko pravosuđe“, smatra ministar unutrašnjih poslova Hrvatske Vlaho Orepić.
Za Orepićevog srpskog kolegu nikakvih „nejasnoća“ nema. Prema pozdravu ustaške NDH, jednako kao i prema zločinima počinjenim u njoj, istoričari su se davno izjasnili.
„Kada pomislite da su logori za decu, kakvi nisu postojali bilo gde u svetu, ikada, postojali u NDH, a da ne postoji jasna osuda ustaškog pokreta, onda to pokazuje da u Hrvatskoj mora da postoji veća svest, društvo mora da bude više angažovano da osudi ustaške zločine, te da mora da postoji i volja države da se procesuiraju svi koji su počinili zločine nad Srbima“, kaže ministar unutrašnjih poslova Srbije Nebojša Stefanović.
„Kada se spaljuju zastave, kada se otvoreno pokazuju ustaški simboli, kada se na nacionalnoj televiziji čuje ‘za dom spremni’ i oslobađaju ratni zločinci, to nije samo retorika, to su konkretna dela koja život Srbima u Hrvatskoj čine mnogo težim“, poručuje ministar za rad, zapošljavanje, boračku i socijalnu zaštitu Srbije Aleksandar Vulin.
Nije prvi put da ministar Orepić poziva akademsku zajednicu da tumači istorijske okolnosti, oko koijh nema spora. Milorad Pupovac podseća da je to učinio i pred 75. godišnjicu antifašističkog ustanka u Srbu koja je završena incidentima i veličanjem ustaških simbola.
„Pozdrav kao što je ‘za dom spremni’, istorijski je obilježen, markiran i prepoznat prvenstveno i isključivo u vreme NDH i tadašnjeg ustaškog režima i oko toga nema niti može biti iskakvih dilema i pitanja, osim za one koji žele relativizirati, revidirati i obnoviti prošlost“, ističe predsednik Srpskog narodnog veća u Hrvatskoj Milorad Pupovac.
Novi uzlet ustaškom pokliču dao je pevač Marko Perković Tompson. Službeni pozdrav NDH, Ante Pavelić prvi put koristi u članku iz 1932. Svaka odluka o deportaciji Roma, Jevreja i Srba u logore, iz kojih većina nikada nije izašla, završavala se rečima „Za dom spremni“.
Istorijsku tezu da se fraza prvi put koristi u operi Ivana Zajca iz 19. veka negira hrvatski istoričar Hrvoja Klasić. Nema razlike, opominje, između ustaškpg pozdrava i nemačkog pozdrava „Zig Hajl“. Saglasni i srpski istoričari.
„Od Japana do Vinče hiljdama godina ljudi crtaju svastiku kao znak sreće pa niko ne dovodi u pitanje da je svastika simbol nacizma. Ona je zabranjena zakonom u većini evropskih zemalja bez obzira što je ona jedan od nasjtarijih ljudskih simbola, tako da to pokazuje koliko je duboko zabrazdila Hrvatska u poigravanju sa fašizmom“, navodi istoričar Predrag Marković.
Za uzvikivanje ustaške parole, oko čije kvalifikacije sada hrvatski zvaničnici imaju dilemu, tadašnjem hrvatskom reprezentativcu Josipu Šimuniću 2013. izrečena je maksimalna novčana kazna od oko 3.500 evra za raspirivanje rasne mržnje.
