Sta otkrivaju podaci poslednjeg popisa stanovnistva

Kako se menjala Australija i postala zemlja u kojoj žive predstavnici više od 200 razlicitih etnickih grupa? Podaci prošlogodišnjeg popisa stanovništva daju zanimljivu sliku o ovom kontinentu. Evo poredenja o stanovništvu u razmaku od tacno stotinu godina, od 1901. godine do – lane.
Za jedno stolece, broj stanovnika u Australiji porastao je za oko šest puta – sa 3,7 na 19 miliona. Sve je pocelo 1788. godine sa – 1.030 evropskih doseljenika i neutvrdenog broja Aboridžina. Danas, u ukupnom broju stanovnika, 2,2 procenta ili 410 hiljada cine potomci starosedelaca.
Novi Južni Velsa uvek je bio najnaseljeniji – 1901. godine u njemu je živelo 35,9 posto populacije, a tu se ubraja i stanovništvo današnje Australijske Prestone Teritorije. Danas, oba podrucja zajedno naseljava gotovo isti procenat – 35,2 posto Australijanaca.
Na pocetku 20. veka, u Australiji je procenat muškaraca iznosio 52,4 odsto, a danas dame imaju prednost i u „blagoj“ su vecini sa 50,7 procenata.
Australija je bila mnogo mlada pre jednog veka. Prosek starosti iznosio je tada 22 godine, a danas je prosecan Australijanac star 35 godina. Manje je i ucešce dece. Nekad, deca od nula do 14 godina cinila su 35 posto stanovništva, a danas ih je svega – petina ili 20 posto.
Na drugoj strani, povecano je ucešce starih osoba. Pre sto godina, starijih od 65 godina bilo je svega cetiri procenta, a danas ih je trostruko više 12,6 posto.
Više od 77 posto stanovnika iz 1901. godine bilo je rodeno u Australiji, a 18 posto u Ujedinjenom Kraljevstvu. Danas, 71,8 je rodeno ovde. Od ostalih nacionalnosti, jedino Engleza i Iraca, Novozelandana i Italijana ima više od jednog procenta u odnosu na ukupan broj.
Godine 1901. statistika se nije bavila prosecnim prihodom. Racuna se da je u to vreme prosecna godišnja zarada po stanovniku, ukljucujuci i decu ispod 15 godina, iznosila 46 funti. Najveci godišnji prosek bio je u Zapadnoj Australiji – 64 funte. Ako je uopšte moguce da se prave poredenja – današnji prosecan nedeljni prihod iznosi od 300 do 399 dolara.

Zapad i zlatna groznica

Zapadna Australija doživela je u svojoj istoriji bum u naseljavanju još pred kraj 19. veka, kada je njeno stanovništvo naraslo trostruko zbog zlatne groznice. Posledica: 1901. godine Zapadna Australija imala je najviše muškaraca na kontinentu, najveci prihod i najviši prosek godina. Zanimljivo je, i kad je potraga za zlatom nestala, da Zapadna Australija beleži sve do danas najveci porast naseljavanja.

Pravoslavaca pola miliona

Katolicka crkva je sa više od pet miliona vernika najbrojnija u Australiji. Od ostalih hrišcanskih denominacija slede Anglikanska crkva sa 3,8 miliona, Crkva ujedinjenja sa 1,2 miliona, prezviterijanci i reformisti – 637.530, pravoslavci – 529.444, baptisti – 309.205, luterani – 250.365, pentekostalci – 119.372, Jehovini svedoci – 81.069, Vojska spasa – 71.423, Hristove crkve -61.335, adventisti sedmog dana – 53.844…
Pripadnika hinduizma ima 95.473, islama – 281.578, judaizma – 83.993 itd.

VIŠE OD MILION RAZVEDENIH

Australiji danas živi 4,936.828 porodica od kojih je 47 posto s decom. Bez dece je 35,7 parova, a cak 15,4 posto su porodice u kojima je samo jedan roditelj.
Statisticari posebno upozoravaju da se povacava broj porodica u kojima se samo jedna osoba stara o deci. Danas, broj takvih porodica iznosi 762.632 i to je za gotovo 180 hiljada porodica više nego pre 30 godina.
Još nekoliko kljucnih podataka iz prošlogodišnjeg popisa upucuje na bitno obezvredivanje braka i porodicnih vrednosti. Cak 1,1 miliona osoba ili 7,4 odsto populacije starije od 15 godina navelo je da su razvedeni. Pre 30 godina, broj razvedenih iznosio je svega dva posto ili nešto više od 133 hiljade. Vremenom i razvojem drugacijih shvatanja, ovaj broj je polako rastao, pa je procenat razvedenih 1996. godine u ukupnom broju stanovnika iznosio 6,4 posto i nastavio dalje da raste.

Bosanaca 18.000

Prema dopunskim podacima koje je „Vestima“ dostavio savezni Biro za statistiku, u popisu stanovništva zabeleženo je 17.727 osoba koje su izjavile da su im jedan ili oba roditelja rodeni u Bosni i Hercegovini. Od ostalih etnickih grupa poreklom iz bivše Jugoslavije, Slovenaca ima, prema istom kriteriju, 12.962. Treba da se kaže da ove brojke ne znace i do kraja tacan broj osoba koje vode poreklo iz odredene nacije. Ovo pre svega zato što jedan, manji deo, ima roditelje rodene u Australiji.

Broj porodica sa decom je pao – 1971. godine bilo je više od polovine, a sada ih je tri procenta manje.
Zanimljivo je da je danas manje porodica bez dece nego pre 30 godina. Ima ih više od 1,7 miliona. Medutim, taj broj pocinje da raste poslednjih godina, što se objašnjava starenjem nacije. Spominje se još jedan razlog: mladi parovi rade žive bez dece, barem neko vreme.
O nepopularnosti braka govori i moglo bi se reci katastrofalan podatak o mladima izmedu 20 i 29 godina. Cak 75,6 posto njih, ili gotovo dva miliona stanovnika, u dobu najzrelijem za brak i potomstvo, nisu nikad bili u braku. Pre 30 godina, poredenja radi, samo 35,7 posto te generacije nije bilo oženjeno ili udato.
Sve su brojnije osobe koje žive kao samci. Lane, cak 8,8 posto ili 1,6 miliona osoba živeli su sami u domacinstvu i to je cak milion više nego pre 30 godina. Ranije, bilo je uobicajenije za starije osobe da žive same, sada, kažu analiticari, to je nacin života koji je sve bliži – mladima.

Srbi na 18. mestu

NJihov broj se udvostrucio za 30 godina. Ipak, teši nas statistika, još uvek više od dve trecine mladih živi u porodicama.
Zanimljivo je da je više osamljenih muškaraca u dobu do 50 godina, a nakon te granice – više je žena koje žive same.
Rezultat ovakvih društvenih promena: sve je manji broj clanova domacinstava. Pre 30 godina, prosecno domacinstvo cinile su u proseku 3,3 osobe, a lane svega 2,6. Kao osnovni uzroci za smanjenje porodica upravo su navedeni – sve više osoba koje žive same, pad nataliteta i brak „na cekanju“.

CRNOGORACA SAMO 766!

U Australiji je na dan popisa prošle godine, a prema podacima Biroa za statistiku, živelo 766 osoba koje se vode kao Crnogorci. Od tog broja, 254 je u Novom Južnom Velsu (229 Sidnej), 231 u Viktoriji (216 Melburn), 139 u Zapadnoj Australiji (127 Pert), 75 u Kvinslendu (65 Brizbejn) itd.
Vecina od njih rodena je u bivšoj Jugoslaviji (456), pa u Australiji (224).
Prema istom izvoru, oko pola osoba iz ove kategorije kod kuce se najviše koriste srpskim jezikom – 396. Zatim sledi engleski jezik – 93, pa grupa svrstana u „južnoslovenske jezike“ sa 83 osobe, hrvatski – 39, albanski – 28, bosanski – 22. U tri porodice govori se francuski, u po šest španski i italijanski, i tri makedonski…
Od ukupnog broja, za njih 530 poznati su podaci o godini useljenja – 414 je stiglo pre 1996. godine. Kad je rec o godinama starosti, 222 je mlade od 24 godine, a 245 starije od 50 godina.
U posebno vodenoj rubrici o poznavanju engleskog – 345 je izjavilo da jezikom svoje nove zemlje vlada – vrlo dobro, a svega 13 je izjavilo da se ne služi engleskim.
Bosanci su, najverovatnije, populacija sa najdužom listom mesta rodenja. Istina, cak tri cetvrtine njih rodeni su u Bosni i Hercegovini, prema onome kako su izjavili, ali je ostatak postigao rekord po broju zemalja gde je bio prisiljen da ugleda ovaj svet.
Na tom spisku ne nalaze se samo bivše republike bivše Jugoslavije, vec i Madarska, Nemacka, Austrija, Slovacka, Švajcarska, Poljska, Ceška, Francuska, Danska, Engleska, ali i Turska, Pakistan, Rusija, Libija, Ukrajina, Samoa, Bolivija, Malezija, Tanzanija, Cile, Sirija, SAD, a upisana je cak i jedna nedefinisana kategorija pod nazivom „primorje Jugoistocne Azije“.
Bosanaca je, inace, najviše u Melburnu – oko 6.000, a zatim u Sidneju – oko 4.000, te u Brizbejnu – oko 2.000.
Oko 40 posto Bosanaca stiglo je u Australiju pre 1996. godine, još toliko posle.
Do 24 godine starosti ima ih oko 6.200, a preko 50 godina ih je 2.520.
Engleskim jezikom se vrlo dobro služi nešto iznad 40 posto bosanske grupacije, a 923 je izjavilo da se ne služi nikako.

Južnoslovenski jezici

U Birou za statistiku obavestili su nas da nisu vodili izdvojene podatke za crnogorski jezik.
U odnosu na Balkan, indikativno je da se u grupnoj kategoriji „južnoslovenski jezici“ nalazi cak 14.606 osoba, što na svoj nacin govori o jezickoj i ukupnoj pometnji tamo i reakciji ljudi na njih – ovde. Taj podatak takode upucuje na cinjenicu da ni novi rezultati još uvek ne daju potpunu sliku o etnickoj i kulturnoj pripadnosti useljenika sa Balkana. Saopštene brojke mogu da se uzmu kao dosad najverodostojnije i najbliže stvarnosti, ali sa još uvek odredenim odstupanjem naniže.