Kult svetog Save, kojeg danas praznuju i SPC i srpski narod, je nemerljiv. On je nastavljac Nemanjinog dela u sredivanju prilika u Srbiji, prvi srpski arhiepiskop i organizator narodne Pravoslavne crkve, prvi predstavnik srpske književnosti, tvorac srpskog zdravstva. Osnivac je i pomagac mnogih srpskih manastira, koji su kroz ceo srednji vek odigrali kljucnu ulogu u istoriji srpskog naroda, kao glavni rasadnici srpske duhovnosti i kulture. Osim Srba, svetog Savu slave i drugi pravoslavni narodi: Rusi, Bugari, Grci…
Najmladi sin Stefana Nemanje, velikog župana srpskog, Rastko – sveti Sava arhiepiskop srpski, roden je 1169. godine. Kao mladic zamonašio se na Svetoj gori atoskoj. Sa ocem Nemanjom, odnosno monahom Simeonom, izmolio je 1198. godine od vizantijskog cara odobrenje da podigne Hilandar.
Školska slava
Još za vreme cara Dušana ustanovljen je Orden svetog Save, kojim je on, a potom i Srpska crkva do danas, odlikovao zaslužne ljude, narocito one na duhovnom, prosvetiteljskom i humanitarnom polju rada. Na ikoni sveti Sava je predstavljen u arhijerejskom ornatu, kao kad je služio, držeci u levoj ruci arhiepiskopsko žezlo, a desnom blagosiljajuci. Kao školskog patrona, Svetog Savu su slavile od 1840. godine pa do 1947. sve srpske škole, a onda je to dekretom ukinuto, da bi od 1990. godine škole
opet pocele da slave.
Izgradio je i mnoge druge manastire, crkve i škole u zemlji srpskoj. Putovao je u dva maha na poklonjenje hrišcanskim svetinjama u Jerusalim. U Nikeji je od cara Todora Laskara i patrijarha Manojla, koji ga postaviše za prvog srpskog arhiepiskopa, sveti Sava izdejstvovao autokefalnost, odnosno nezavisnost Srpske pravoslavne crkve 1219. godine. U Srbiji je ustanovio 12 crkvenih eparhija, a za sedište SPC odredio Žicu. Autor je Zakonopravila kojima se zavodi red i poredak u Srpskoj crkvi i državi. Crkvenim reformama zabranio je prinošenje krvnih žrtava u hramu, vec je svecare uputio u domove, stvorivši tako osnovu za proslavljanje krsne slave kod Srba.
Sveti Sava je mirio svoju bracu Vukana i Stefana zavadene oko prestola, kao i Srbe sa susedima. Unosio je mir na Balkan zbog cega je bio voljen i poštovan ne samo medu Srbima, vec i kod drugih naroda.
Kad zagrmi na Savindan
Mnogi poste za Svetog Savu nedelju ili petnćst dana, a po narodnom verovanju, na sam praznik ne treba jesti meso od cetvoronožnih životinja, da ne bi vukovi klali stoku. Po predanju, ako zagrmi na Savindan nastace promene i veliki dogadaji na zemlji.
Grmelo je i sevalo 27. januara 1995. u Beogradu. Te godine pala je zapadna Slavonija, ostatak Republike Srpske Krajine, i sklopljen je Dejtonski sporazum. Munje i gromovi zaparali su nebo i na Savindan 1999. na Kosovu i Metohiji. Te godine NATO je bombardovao SRJ, a na Kosovo je ušao KFOR i UNMIK.
Srpskom narodu sveti Sava je dao hrišcansku dušu, koja nije propala sa propašcu srpske države. Skoncao je u Trnovu u vreme cara Asena, razbolevši se, kako stoji u crkvenim knjigama, posle službe Božje na Bogojavljenje 1236. godine.
Telo svetog Save preneo je srpski kralj Vladislav u manastir Mileševu, Savinu zadužbinu gde je svetiteljevo telo pocivalo, a narod dolazio da mu se moli i pokloni, da traži leka i pomoci. A onda je mošti svetog Save, padom Srbije u tursko ropstvo, Sinan-paša odatle podigao i spalio na Vracaru u Beogradu 27. aprila (po starom kalendaru) 1595. godine.
