Lingvista Pavle Ćosić u svojoj knjizi „Rečnik sinonima“ napisao je, između ostalog da je identitet „osećaj pripadnosti nekom entitetu“. Pokušaj da se dobije odgovor na pitanje „Šta je to identitet Srba u Hrvatskoj?“ bila je tema tribine koju je Srpski kulturni centar organizovao u svojim prostorijama. Učesnici koji su dali svoja mišljenja u vezi ove teme bili su paroh prve vukovarske parohije protojerej-stavrofor Saša Kuzmanović, predsednik Zajedničkog veća opština Srđan Jeremić i nagrađivani književnik Đorđe Nešić.
Tokom nešto malo više od sat vremena tribine čiji je moderator bio novinar Nikola Milojević, ova tri ugledna predstavnika javnog života Srba sa istoka Republike Hrvatske pričala su o elementima identiteta, odgovarali na pitanja iz svojih oblasti, pa čak i odlazili van granica svoje struke.
– Kao što je ćelija osnovna gradivna jedinica svakog organizma, tako je i nacionalni identitet osnovna gradivna jedinica svakog naroda. To je ono što jedan narod čini specifičnim, ono što jedan narod spaja i ono što jedan narod čini drugačijim u odnosu na druge narode. Za srpski narod je karakteristično nekoliko elemenata koji grade njegov nacionalni identitet. To su pre svih srpski jezik i ćirilično pismo. Poznavanje svog jezika i pisma je preduslov da se vi nacionalno osvestite i da znate ko ste i šta ste. Drugi veoma bitan segment je prosvetna autonomija, odnosno da našu decu obrazujemo na maternjem jeziku i pismu, da ih učimo našu tradiciju, običaje i da im ukažemo na još jedan važan element, a to je Srpska pravoslavna crkva i svetosavlje – ispričao je predsednik ZVO-a Srđan Jeremić koji se osvrnuo i na politička pitanja srpskog identiteta u Hrvatskoj te rekao da se identitet mora negovati od detinjstva.
„Crkva na identitet utiče u tolikoj meri koliko su pravoslavni Srbi spremni da budu članovi Crkve“
Upravo o Srpskoj pravoslavnoj crkvi te o njenom uticaju u stvaranju i jačanju srpskog identiteta, kako u Hrvatskoj, tako i širom sveta, govorio je paroh vukovarski Saša Kuzmanović koji se između ostalog osvrnuo i na odjeke osveštanja Bogojavljenskog krsta nedavno u Vukovaru.
– Crkva na identitet utiče u tolikoj meri koliko su pravoslavni Srbi spremni da budu članovi Crkve. Bez obzira što nosi predznak Srpska pravoslavna crkva, ona je deo jednog organizma, crkve u svetu, i ne razlikuje se ništa od Bugarske pravoslavne crkve, Ruske, Rumunske ili Grčke. Suštinske razlike između SPC-a u Hrvatskoj ili u Beogradu ili u Gračanici nema, svugde je to ista crkva, ali položaj Srba diktiraju okolnosti – izjavio je Saša Kuzmanović, a potom dao i komentar o litiji i osveštanju Bogojavljenskog krsta u Vukovaru.
– Prvobitna namera litije i osveštanja Bogojavljenskog krsta u Vukovaru nije bila jačanje srpskog identiteta, mada sam od nekih pripadnika naše zajednice dobio poruke koje nisu bile razumljive, a rekli su da je tako sve počelo i 1991. Šokirao sam se nakon tih poruka jer je ta litija prvenstveno produžetak Svete liturgije kada smo otišli do krsta na obali Dunava, osveštali ga i istom linijom se vratili u hram. Taj događaj šalje pozitivnu poruku o položaju pravoslavnih vernika u Republici Hrvatskoj – kaže protojerej-stavrofor Kuzmanović koji je naglasio da je takođe dobio i mnogo poruka podrške od prijatelja i poznanika, ali i ljudi koje nije poznavao.
Redovan učesnik ovakvih i sličnih događaja je i književnik iz Bijelog Brda Đorđe Nešić. Dobitnik „Disove nagrade“ 2018. godine adekvatan je sagovornik u polju kulture, nauke i obrazovanja. Nešić je u svom izlaganju naglasio da su „dva od tri najvažnija srpska naučnika“ Nikola Tesla i Milutin Milanković Srbi iz Hrvatske, te da upravno oni, uz književnike Vladana Desnicu, Simu Matavulja i Grigora Viteza, ali i mnoge sportiste ta ostale javne ličnosti čine veoma bitan element srpskog identiteta u Hrvatskoj.
– Kultura je jedan od faktora koji bitno obeležavaju identitet svih naroda pa tako i srpskog. Kad kažem kultura, mislim na kulturu u najširem smislu koja uključuje i jezik, koji najduže pamti. Za identitet su jako važni i mitovi koji su se prenosili i kad nije bilo knjiga, putem usmenog stvaralaštva. Na taj način je očuvan i kosovski mit, mit o Kraljeviću Marku kao arhetip kako se ponašati u teškim situacijama u kojima se srpski narod često nalazio. Naravno da su u okvirima te kulture važni pojedinci koji su dosegli visok stepen u bilo kojoj oblasti poput nauke, književnosti, umetnosti, sporta ili politike – ističe Nešić.
Jezik kao najvredniji element nacionalnog identiteta
Danas smo svedoci čestog poistovećivanja kulture uglavnom sa nacionalnim folklorom i tradicijom, pa su upravo zbog toga zaboravljeni neki drugi oblici kulture koji čine srpski identitet u Hrvatskoj.
– Nas su kanalisali tako da se bavimo pretežno folklorom, što mi se ne čini kao važan deo nacionalnog identiteta jer se ne radi o nekakvim originalnim igrama, nego o stilizaciji određenih plesova. Mislim da ima mnogo važnijih stvari koji određuju identitet nekog naroda, a to je pre svega jezik koji i najduže pamti i najbolje čuva sve ono što je vredno u kulturi nekog naroda. Naravno da identitet oblikuje i društvena stvarnost u kojoj odrasta onaj čiji se identitet formira, a možemo reći da su to nekada bile pesme Jovana Jovanovića Zmaja ili Duška Radovića, to je i nesumnjivo i crtani film koji se gleda na televiziji, ali i muzika i film. Ipak, pošto su muzika i film globalne kategorije, mislim da oni nemaju nacionalnu označenost kao što to ima jezik – zaključuje Đorđe Nešić.
Ovo je bio drugi program novog ciklusa „SKC sredom“, a novi događaj u Srpskom kulturnom centru će biti već sutra od 19 časova povodom Dana maternjeg jezika, kada će biti održano predavanje „Uloga Srpskog rječnika Vuka S. Karadžića u borbi za književni jezik“ profesorke srpskog jezika i kulture Danijele Atlagić u organizaciji vukovarskog pododbora Vukove zadužbine.
The post Tribina „Identitet Srba u Hrvatskoj“ u SKC privukla veliki broj ljudi appeared first on srbi hr.
