U Juznoj Africi proslavljen praznik sv. Save zajedno sa lokalnim crnackim stanovnistvom
pise Jeromonah Pantelejmon (Jovanovic)
staresina hrama sv. Tome u Johanesburgu – Juzna Afrika
Srbi odani svojoj veri i svojim korenima, pobozno slave sv. Savu na svim kontinentima. Proslavu Savindana u Johanesburgu (Juzna Afrika) ove 2006. godine, pamticemo kao jedinstvenu u celom srpskom pravoslavnom svetu. Verovatno prvi put od kada Srbi slave sv. Savu (od dana njegovog prestavljenja ka Gospodu 14./27. januara 1236. godine), pored srpske dece, stihove o sv. Savi recitovala su i africka deca iz Phomolonga (Tembisa), a u proslavi su ucestvovali i africki pravoslavni svestenici sa lokalnim crnackim stanovnistvom.
Djaci iz lokalnog crnackog naselja Phomolonga (koje je udaljeno 23 kilometra od srpske crkve sv. Tome u Johanesburgu) iz skole sv. Atanasija, stigli su sa svojim profesorima (njih zajedno oko sezdesetor) u nasu crkvu uoci praznicnog vecernjeg bogosluzenja. Predvodio ih je djakon otac Stiven, misionar pravoslavne aleksandrijske patrijarsije. Vecina nikada ranije nije imala priliku da vidi unutrasnjost pravoslavne crkve, jer se veronauka I sluzbe odrzavaju u prostorijama skole.
Jedan cas pre pocetka bogosluzenja, svi su se okupili u nasoj porti ispred hrama sv. Tome gde je o. Stiven govorio deci i profesorima o sv. Savi, kako se ulazi u hram, kako se krstimo, poklanjamo ispred ikone i celivamo ikone, kako na bogosluzenju treba stajati I da cemo osvestati pet hlebova i blagosloviti slavski kolac I zito u cast sv. Save. Iznenadili smo se kada smo saznali da im neke od ovih radnji koje su objasnjavane, nisu nepoznate.
U africkoj kulturi i obicajima pojedinih crnackih naroda, tradicija je da kada su u gostima i ulaze u kucu, muskarci idu desno, a zene levo. Tada svi pozdravljaju prvo domacina, a zatim i pocasnog gosta, tako da su nasi gosti iz Tembise pri ulasku u hram, prvo celivali ikonu Gospoda Isusa Hrista, a zatim i ikonu svetog Save. Takodje, africki obicaji koji se na lokalnom jeziku nazivaju isibusiso (godinu dana po smrti nekog clana porodice obavlja se specijalna ceremonija u domu) i isikhumbuzo (secanje na umrle pretke), u nekim segmentima lice na nas obred Krsne Slave.
Na bogosluzenju su nam se pridruzili i africki pravoslavni svestenici, otac Atanasije Akunda misionar iz Zapadne Kenije, otac Jovan Rakumako koji sluzi pri misiji sv. Serafima u lokalnom crnackom naselju Sosanguve i studenti Pravoslavne Aleksandrijske Katihetske Skole u Juznoj Africi koju je osnovao mitropolit Johanesburga i Pretorije g. Serafim, kako bi se u toj skoli obucavali lokalni pravoslavni hriscani da postanu svestenici, djakoni i veroucitelji. Oni su na kraju sluzbe podelili na blagoslov petohlebnicu okupljenom vernom narodu koji je ispunio nasu crkvu na praznik sv. Save.
Posle bogosluzenja, presli smo u crkvenu salu gde se Svetosavska proslava nastavila tradicionalnim recitovanjem stihova o sv. Savi. Uz srpsku decu, stihove su recitovala i africka deca iz skole u Tembisi. Posle recitacija sva deca su dobila paketice, a predstavniku skole je dodeljen dragocen poklon od nase Crkveno–skolske Opstine – ikona sv. Save (kopija freske iz manastira Mileseve) koja ce ubuduce krasiti zid glavne ucionice i sveske za skolu sv. Atanasija.
Predstavnik skole – zamenik direktora, gospodin Edmund Brajan Ndlovu bio je vidno uzbudjen i obradovan nasim skromnim darovima, pa se obratio narodu u sali recima: “Hocu da vam kazem puno vam hvala i neka vas Gospod uvek blagosilja. Rec Bozija kaze da je blagoslovenije davati, nego primati. Znam da ce vas Bog puno nagraditi. Govorim u ime svih ljudi iz Tembise i u ime nase Crkveno–skolske zajednice. Hvala vam puno jos jednom. Mi smo sa vama i slavimo Boga sa vama i neka vas Bog sve blagoslovi“. Posle ovih iskrenih reci zahvalnosti usledio je veliki aplauz prisutnog naroda u crkvenoj sali.
Na kraju proslave, svi prisutni su otpevali svetosavsku himnu, a zatim je prerezan slavski kolac, koji su sa svestenicima i domacinima, okretala zajedno srpska deca i njihovi novi drugari deca iz Tembise. Ovogodisnji domacin Miodrag Danilovic i njegova porodica predali su slavu za sledecu godinu novim domacinima Jovu Bardaku i Miloradu Mihicu. Proslavi je prisustvovao i nas cenjeni gost, Ambasador Bosne i Hercegovine u Juznoj Africi, gospodin Dragan Pjevic iz Banjaluke.
Neka bi rodonacelnik naseg roda sveti otac Sava primio smirene molitve i skromni trud nas Srba sa africkog kontinenta i nase duhovne brace i sestara iz lokalnog africkog naselja i skole u Tembisi. Po onoj jevandjelskoj reci: “ Iz usta dece i odojcadi primio si hvalu “, i “Pustite decu da dolaze k Meni“, znamo da su Gospodu i svetom Savi najpristupacnije molitve koje se uzdizu iz cistih detinjih dusa. Blagodarimo Gospodu sto nas je udostojio da ove godine proslavimo Njegovog velikog ugodnika sv. Savu, sa velikim brojem nase srpske dece i jos vecim brojem njihovih novih drugara, africke dece iz Tembise.
U razgovoru sa bracom africkim pravoslavnim svestenicima, saznali smo da se nasa sveta pravoslavna vera sve vise postuje i jaca na africkom kontinentu, a narocito u Centralnoj Africi, jer lokalno stanovnistvo (koje je u prethodnim vremenima bilo izlozeno jakom uticaju rimokatolickih, protestantskih i anglikanskih misionara) sve vise uvidja da je izvorno hriscanstvo upravo cista I neokrnjena sveta pravoslavna vera I da je to taj dragoceni biser koji se pominje u Svetom Pismu.
Neka ova Svetosavska proslava bude skromni prilog nas nedostojnih i pomoc lokalnom stanovnistvu Juzne Afrike u otkrivanju istinskih duhovnih vrednosti i pronalazenju dragocenog duhovnog bisera – svete pravoslavne vere, a i na duhovni napredak, jacanje vere i Svetosavskog duha medju clanovima nase mnogobrojne srpske zajednice u Africi. Amin. Daj Boze !
Neka je za sve ovo slava i cast Gospodu i svetom Savi !
