Pre tačno 170 godina u Osijeku je pokrenuto srpsko pevačko društvo „Gusle“ kao jedno od prvih pevačkih društava na području istočne Slavonije. Ovo društvo bilo je i jedno od mnogih srpskih društava u gradu na Dravi koji su zajedno sa drugim narodima, Nemcima, Mađarima, Jevrejima i Hrvatima stvarali grad prepoznatljiv po svojoj multikulturalnosti i građanskom društvu. Povodom godišnjice od osnivanja ovog pevačkog društva, ali i u čast svim onim Srbima koji su oblikovali ovaj grad Zoran Mišković (27) napisao je knjigu „Srpska kulturna, sportska i zanatlijska društva u Osijeku“.
Izdavač ove monografije je KNC „Milutin Milanković“ iz Dalja, a prvu promociju knjiga je imala 20. septembra u Kulturnom centru u Osijeku. Zoran Mišković inače je unuk čepinskog prote Lazara Miškovića, a sin doktora Milorada Miškovića, dugogodišnjeg aktiviste srpskih organizacija u Osijeku i istoričar Srba u ovom gradu. Zoran je krenuo njegovim putem i što se tiče medicine i što se tiče hronike osječkih Srba kroz vekove, a pored studiranja i rada u zdravstvu, stigao je u poslednjih šest godina i da se bavi sa tematikom svog naroda u svom rodnom gradu.
– Radi se o prvoj spomenici, almanahu gde su na jednom mestu prikazana sva srpska društva od sredine 19. do sredine 20. veka u Osijeku. Ovo istraživanje je poteklo od jedne značke Srpskog pevačkog društva „Gusle“, koja je, mogu to slobodno da kažem, mene pronašla 2013. godine. Tada sam krenuo u istraživanje od Državnog arhiva u Osijeku pa sve do Arhiva Jugoslavije u Beogradu i sakupio vrlo retku građu koja je predstavljena u ovoj knjizi – kaže Zoran.
Temelj za buduća istraživanja
Osječka promocija knjige protekla je u skladu sa svim epidemiološkim merama, ali i uz brojne govornike i učesnike programa. Program je vodio direktor KNC „Milutin Milanković“ Đorđe Nešić, a o knjizi su, pored autora govorili i voditelj kamernog hora Vukovarskog srpskog pevačkog društva „Javor“ Slobodan Jelić, recenzent Milan Ivanović i urednik Zdenko Samaržija.
– Zoran je prikupio ogromnu, neviđenu količinu podataka koje smo zajednički sveli u ovaj sistem i knjiga je pred nama. Sva ova lica koja se pojavljuju u knjizi naprosto su tražila svog autora i našla su ga u njemu koji nije istoričar po vokaciji ili profesiji, ali u istoriji Srba Osijeka ovo će ostati kao početak i temelj za svaki dalji iskorak. On se u monografiji primarno bavio onim Srbima sa „viših spratova“ odnosno elitom. Sada će je na redu i priča o Srbima sa sela, iz okoline, malim ljudima koji su stvorili multietnički Osijek i multikonfesionalnu Slavoniju – ističe istoričar Zdenko Samaržija, autor brojnih publikacija o manjinama Slavonije, ali kako sam ističe ne voli tu reč manjina pa se ona i ovoj monografiji i ne spominje kao izraz.
„Udaljili smo se od kulturnog identiteta“
Zoran i Zdenko zajedno su u arhivama čitali crkvene i državne dokumente na latinskom, nemačkom i na ćirilici pre Vukove reforme. Nije veliko preterivanje ako se kaže da je danas prava retkost da mlada osoba pokazuje zanimanje za istorijske spise, a posebno ako se bavi nekim drugim zanimanjem kao što je to slučaj sa mladim osječkim doktorom.
– Živimo u doba globalizacije koja nam je puno toga dobrog donela, ali smo se istovremeno jako udaljili od kulturnog dela našeg identiteta. Kao doktor mogu da kažem da ljudi pod zdravljem uglavnom smatraju samo ono fizičko, međutim nema fizičkog zdravlja bez kulturnog. Rastao sam sa pričama o istoriji Srba u Donjem Gradu i taj interes mi je u sklopu porodice negovan i razvijan. Sa željom da saznam nešto više prvenstveno o tom pevačkom društvu uvideo sam o kakvom bogatstvu podataka se radi i hteo da to sve stavim na jedno mesto. Danas je veliki nedostatak što ljudima moje generacije ovakvi podaci nisu dostupni i što ne postoji jedan muzej Srba u Osijeku koji bi ovakve podatke mogao da predstavi – govori Zoran Mišković.
Pokretanje muzeja Srba u Osijeku i jeste budući dugoročni cilj srpske zajednice u ovom gradu, a za sada je tu knjiga za sadašnje i buduće generacije da, kako kaže Zoran, vide ko su, šta su i koliko vrede. Srba u Osijeku danas nema veliki broj, ali Zdenko Samaržija napominje da ih brojčano nije bilo puno ni u 19. veku, ali su u velikoj meri uticali na razvoj građanskog društva u gradu, istovremeno se ne odričući svog identiteta i etniciteta.
U programu je učestovalo i VSPD „Javor“ sa nekoliko duhovnih pesama, a sve prisutne pozdravio je i zamenik osječkog gradonačelnika Boris Piližota koji je istakao dobru saradnju sa svim nacionalnim zajednicama u Osijeku pa tako i sa srpskom i dodao da je grad finansirao štampanje ove knjige, ali u prethodnim godinama i obnovu dva pravoslavna krsta. Grad Osijek prihvatio je i inicijativu manjinskog veća da na grobljima zaštiti spomenike značajnih Srba o kojima danas nema ko da se brine.
The post Ugledni osječki Srbi konačno stavljeni u korice knjige appeared first on srbi hr.
