Direktoru Dokumentacionog centra “Veritas” Savi Štrpcu, Umetničko bratstvo manastira Krka uz blagoslov episkopa dalmatinskog Fotija dodelilo je srebrni prsten, za iskazanu brigu o srpskim žrtvama u Krajini u građanskom ratu devedesetih godina. Primajući to priznanje na prigodnoj Vidovdanskoj svečanosti, Štrbac je izjavio da su “krajiški Srbi najveće žrtve u građanskim ratovima vođenim na prostorima prethodne Jugoslavije i da istina o tome mora da prodre u svijet, prije svega do međunarodnih pravosudnih organa”. “Veritas” je sačinio spisak ubijenih i osoba nestalih u građanskom ratu od 1990. do 1995, poseduje dokumentaciju i objavljuje knjige i podatke na Internetu o tom tragičnom periodu srpske istorije. Preko svojih kancelarija u Beogradu i Banjaluci o tome upoznaje Hasski tribunal i druge međunarodne faktore.
Organizatori kulturne smotre izbeglih Krajišnika “Od Vidovdana do Spasovdana” – Srpsko kulturno društvo “Zora” Knin-Beograd i Udruženje Srba iz Hrvatske, u kojem deluje i Umetničko bratstvo Krke, ove godine su priznanje “Pomenik Zore” dodelili ženskoj pevačkoj grupi “Dinarke” i opštini Banjaluka. Tokom ovogodišnje smotre, na sami Vidovdan, biće održana folklorna priredba, a predstavili su se krajiški pesnici, zatim autori novih književnih i drugih naslova – zajednička izdanja “Zore” i Udruženja.Najnovije je – obnovljeno izdanje romana Mirka Žeželja “Most uzdisaja”. Povod za ispovednu prozu junaka tog dela je tragična životna sudbina vođe “bukovačkog” ustanka biovičkog popa Petra Jagodića Kuridže protiv mletačke vlasti pre tri veka – 1704. godine. Kuridža je blizu čuvenog venecijanskog “Mosta uzdisaja” u najgoroj mogućoj tamnici proveo punih četrdeset godina.
O Kuridži, zaboravljenom u istoriji i svom zavičaju, govorili su poznati beogradski publicisti rođenjem ili radom vezani uz Knin – Mile Medić i Stojan Janković
Za vreme krajiške kulturne smotre, u Muzeju železnice u Beogradu održava se izložbe grafičkih listova akademskog slikara đordja Petrovića iz Karlovca, sa koje je sav prihod namenjen obnovi hrama svetog Nikole, koji je i katedralna crkva Gornjokarlovačkog vladičanstva.
SKD “Zora” Knin – Beograd i “Umetničko bratstvo manastira Krka”uspjeli su, uz finansijsku pomoć Beogradskog sajma da obezbijede stipendije za izbjegličku porodicu Stjelja o kojoj je poslije smrti oba roditelja brigu preuzela njihova tetka koja živi u Barajevu. Otac je poginuo u napadu hrvatskog aviona na izbjegličku kolonu na Petrovačkoj cesti avgusta 1995, a majka je nekoliko mjeseci kasnije umrla prilikom porođaja najmlađeg djeteta. Taj humanitarni fond je u toku 2003. godine uspio da obezbijedi i pomoć za porodicu Ceklić, koja je najprije pobjegla iz Albanije na Kosovo, a odatle u okolinu Beograda. Finansijska sredstva za Cekliće prikupljaju Srbi u Sjedinjenim Američkim Državama.
Tri godine zaredom SKD i Udruženje organizuju I krajiško “Svetosavsko veče”, u Etnografskom muzeju u Beogradu, na kojem predstavljaju izdavački plan i program izložbenih aktivnosti “Zore” za tu godinu. Te su organizacije lani u Umjetničkom paviljonu “Cvijeta Zuzović” organizovali izložbu “Međunarodno likovno saborovanje Dobrun – Višegrad”. Likovni kritičar, kustos Narodnog muzeja Beograd u penziji, Nikola Kusovac, u bogato opremljenom katalogu te izložbe podsetio je na veze manastira Krka sa Dobrunom i drugim srpskim manastirima u Republici Srpskoj (BiH): “Jedan broj umjetnika je odlučio da se okuplja. Radili su to naivno, uvereni da onaj ko peva, slika, vaja, ukratko ko stvara, ne može da misli i čini zlo. Tako su pod okriljem Srpskog kulturnog društva “Zora” u Kninu, radi čuvanja srpskog jezika, pisma, tradicije u kulture, još u leto 1989. okupili u drevnom manastiru Krka, u srcu kamenite Bukovice, na sredokraći između Knina i Benkovca, mnogi pesnici, likovni umetnici i drugi kulturni poslenici iz mnogih gradova i krajeva ondašnje Jugoslavije. Tada su uz blagoslov preosveštenog vladike dalmatinskog, a sada visokopreosveštenog mitropolita dabro-bosanskog g. Nikolaja Mrđe dogovorili da se ubuduće, svakog leta, okupljaju i deluju kao Umetničko bratstvo manastira Krke. I, doista, taj dogovor je urodio plodom. Umetničko bratstvo je potom plodno i zapaženo delovalo od 1990. kada se na okupu u manastiru našlo dvadesetak likovnih umetnika. Od dela što su ih oni sa sobom ostavljali kao svedočanstva svoga rada i boravka u gostoljubivom manastiru, tokom narednih dodina, sve do tužnog i ružnog kraja Republike Srpske Krajine, ostala je, sačuvala se i živi u izbeglištvu, pažnje vredna zbirka slika, skulpura, akvarela, crteža i grafika. Međutim, bez obzira na to koliko je i kako sada značajna zbirka koja svedoči o postojanju, minulom radu i stvaralačkim dometima Umetničkog bratstva manastira Krke, mnogo je značajnija ccinjenica da se zahvaljujući ovom Bratstvu, njegovom delovanju i njemu kao dobrom primeru, začela jedna korisna ideja koja, osim što je dala izvesne plodove, može da posluži kao smisaoni smerokaz za bitisanje i rad sličnih okupljanja umetnika. Pomeranjem većine umetnika iz ovog Bratstva do Martin Broda, podno manastira Rmnja, na živopisnom mestu gde se Unac uliav u ljepoticu Unu, počelo je pod brigom preosveštenog vladike Hrizostoma, koji je stolovao u Ključu, da deluje Bratstvo manastira Rmnja. Tako se gotovo spontano rađala i rodila ideja ideja o vaspostavljanju jednog lanca umetničkih bratstava koja bi povezivala ratom ugrožena područja srpskog naroda, kao što su ona na Ozrenu, zatim u Semberiji i Podrinju, manasiru Tavni i manastiru Dobrunu, pa sve do manastira Tvrdoša, južno od Dučićevog Trebinja, na obodu Popovog Polja”…
Lani su “Zora” i Udruženje Srba iz Hrvatske predstavili su CD – rom “Umetničko bratstvo manastira Krka”, saopstavajući tom prilikom da se zbirka Bratstva vraća u manastir Krka, gdje je nastala. Ali do toga,istina samo zbog administrativnih problema, nije došlo ni 12 mjeseci kasnije. U međuvremenu, bogata zbirka manastira Krka je predstavljena likovnoj publici u Lazarevcu, a “Zora”, ULUS i Udruženje Srba iz Hrvatske su prošlog ljeta u Galeriji ULUS-a u centru Beograda posthumno predstavili i radove vajara Milana četnika, rođenog u Cetini kod Vrlike. Izložba akvarela đorđa Petrovića iz Karlovca predstavljena je publici u Raškoj i galeriji “Sopoćanska viđenja” u Novom Pazaru. U oktobru prošle godine organizovan je 17. po redu “Krajiški likovni salon, koji u izbeglištvu nastavlja tradicije Kninskog likovnog kruga, promovisan je drugi broj zbornika “Kninska krajina”, kao i “Svadbenici”, drugi roman u stvaralačkom opusu Krajišnika Milana Vorkapića, koji živi u Vrnjačkoj Banji. “Zora” i Udruženje izdali su početkom ove godine i prvi broj bogato opremljenog časopisa “Baština” namenjenog Srbima u SAD, drugim delovima srpske dijaspore, ali i izbeglicama i čitaocima u zemlji matici.
