Vuk je najznačajnija ličnost srpske književnosti prve polovine 19 veka. Učestvovao je u Prvom srpskom ustanku kao pisar i činovnik u Negotinskoj krajini, a posle sloma ustanka preselio se u Beč, 1813. godine. Tu je upoznao Jerneja Kopitara, cenzora slovenskih knjiga na dvoru Austro-Ugarske, na čiji je podsticaj počeo sa prikupljanjem srpskih narodnih pesama, reformom ćirilice i borbom za uvođenje narodnog jezika u srpsku književnost.
Vuk i njegovi savremenici su se zalagali za uvođenje fonetskog pravopisa u srpski jezik, što je potisnulo slavenosrpski jezik, koji je u to vreme bio jezik obrazovanih ljudi. Dodavanjem slova “Ф” (F) i “X” (H) kompletirana je 30-ih godina 19. veka “Vukova azbuka” koja se i danas koristi u srpskom jeziku.
Na osnovu Vukovih dela, kao što su “Mala prostonaradno slavenoserbska pjesnarica”, “Pismenica serbskoga jezika” i “Srpski rječnik” izvršen je veliki uticaj i na stvaranje pravopisa i gramatike ostalih južnoslovenskih naroda.
Vuk i Beč
Lik i delo velikog reformatora srpskog jezika, Vuka Stefanovića Karadžića, neraskidivo su povezani sa gradom Bečom. U glavnom gradu Austrije, Vuk je sreo ljude koji su značajno uticali na njega, što je dovelo do izdavanja brojnih dela koja su ga učinila pionirom srpske književnosti i kulture. Beč ima i veliki značaj za njegov privatni život, jer je ovde osnovao i porodicu.
Vuk je već bio invalid kada je 1813. godine došao u Beč bežeći od Turaka. U početku je živeo kod prijatelja u Ungargasse 7 u 3. bečkom okrugu. Vukov tekst iz tog vremena o srpskoj borbi protiv Turka došao je u ruke tadašnjem carskom cenzoru, Slovencu Jerneju Kopitaru, koji je postao Vukov saradnik i blizak prijatelj.
Pre tačno 203 godine, 1814. Vuk izdaje “Pismenicu serbskoga jezika”, koja se smatra prvom srpskom gramatikom i koju je nekoliko godina kasnije čuveni nemački filolog i književnik Jakob Grimm preveo na nemački jezik. Ovo Vukovo delo zapravo čini jednu od najvažnijih osnova današnjeg srpskog jezika, zbog čega se on i slavi kao reformator jezika i pisma.
1818. godine Vuk se u crkvi Rochuskirche, po katoličkom običaju, oženio Anom Kraus, sa kojom je izrodio 13 dece, od kojih su mnoga umrli još u ranoj mladosti. Nadživeli su ga samo samo sin Dimitrije i ćerka Mina, koja je, osim što je pomagala ocu, bila i uspešna slikarka. Kum na venčanju Ane i Vuka bio je upravo Jernej Kopitar.
Nakon venčanja, bračni par se seli u Siegelgasse 1, takođe u 3. okrugu, gde Vuk radi na reformi srpske azbuke i na svom poznatom srpsko-nemačko-latinskom rečniku.
Vuk Stefanović Karadžić umro je u Beču, 1864. godine u 77. godini života i bio je sahranjen na groblju Sankt Marx, sve dok njegovi posmrtni ostaci 1897. godine nisu preneseni u Beograd u porti Saborne crkve.
Na zgradi u ulici Marokkanergasse 3 u Beču gde je Vuk preminuo, danas stoji spomen ploča, a takođe u 3. okrugu se nalazi i spomenik koji seća na velikog reformatora.
Svečana akademija “Filolog Vuk Stefanović Karadžić i Beč” održana je 13. novembra 2014. u biblioteci skupštine grada Beča, a povod je bio 200 godina od izdavanja prve srpske gramatike “Pismenice serbskoga jezika” u Beču i 150. godišnjica od njegove smrti. Svečanoj akademiji prisustvovao je veliki broj počasnih gostiju i eminentnih stručnjaka slavistike. Više o manifestaciji pročitajte u našem tekstu Svečana akademija u čast Vuka Karadžića
Original Article
